■ مشخصات کلی خانواده جراحماهیان (Acanthuridae):
»» خانواده جراحماهیان متعلق به راسته سوف‌ماهی‌سانان (Perciformes) است.
ریشه لغوی: یونانی >> Akantha= خار + oura=دم
نام انگلیسی: Tang, Unicornfishes, Surgeonfishes
نام فارسی: جراحماهیان
■ خصوصیات زیستی و شیلاتی جراحماهیان، Acanthuridae:
- بدن بسیار فشرده، چشم‌ها در بخش بالایی سر، همراه با استخوان پیش‌چشمی دراز.
- باله پشتی پیوسه و غیر مضرس، با 4 تا 9 خار و 19 تا 31 شعاع نرم.
- در آب‌های جهان 6 جنس و 83 گونه دارد.
- پراکنش این خانواده منحصر به خلیج فارس و دریای عمان، اقیانوس هند، اقیانوس اطلس و اقیانوس آرام، در نواحی گرمسیری بویژه صخره‌های مرجانی.
- باله مخرجی با سه خار(در جنس Naso دو) و 19 تا 36 شعاع نرم.
- باله شکمی با یک خار و پنج شعاع (در Naso و Paracanthurus سه شعاع).
- فلس‌های بسیار کوچک شانه‌ای
- دهان کوچک میانی، دارای یک ردیف منفرد دندان
- تغذیه اغلب آن‌ها از جلبک‌های کفزی، و برخی از زوپلانکتون و دتریتوس‌ها (مواد آواری) تغذیه می‌کنند.
- اغلب روده بلندی دارند.
- باله دمی اغلب آن‌ها، دارای خارهای تیزی است که با حرکت دادن دم، می‌توانند ماهیان دیگر را فراری بدهند.
- بیشتر در نواحی نزدیک ساحل، عمق کمتر از بیست متر دیده می‌شوند ولی برخی از گونه ها در اعماق پایین‌تر هم هستند.
- بیشتر گونه ها در روز فعال بوده و شبها در میان سنگ‌ها و مرجان‌ها پناه می‌گیرند.
- اغلب دریازی هستند.
- زندگی گله‌ای در بین گونه‌های این خانواده دیده می‌شود.
- در نواحی پلاژیک تخمریزی می‌کنند و اغلب از نوزاد و تخم نگهداری نـمی‌کنند.
- از نظر شیلاتی به عنوان منبع غذایی و برخی از گونه‌ها به عنوان ماهی آکواریومی مورد علاقه هستند.
- صید خانواده جراحماهیان با قلاب، تورهای ثابت عمقی، ترال و انواع گرگور انجام می‌شود.
- اولین فسیل مربوط به ترشیاری پایین، ائوسن
■ پراکنش جراحماهیان در ایران:
• جنس‌ها: در آب‌های خلیج فارس و دریای عمان، سه جنس از خانواده جراحماهیان گزارش شده است:
- 1. Acanthurus >> جراح‌ماهی‌ها >> شامل 5 گونه
- 2. Naso >> تک‌شاخ‌ماهی‌ها >> شامل 3 گونه
- 3. Zebrasoma >> جراح‌ماهی‌های بادبانی >> شامل 1 گونه
• گونه‌های جراحماهیان ایران: 9 گونه از سه جنس فوق در آب‌های ایرانی خلیج فارس و دریای عمان گزارش شده است که به شرح جدول زیر می‌باشد:
◄ با کلیک روی نام هر گونه، به صفحه اختصاصی آن بروید ↓
|
