»» ماهیان آب‌های داخلی ایران ← خانواده شگ‌ماهیان ← گونه شگ‌ماهی چشم‌درشت

• به این گونه در بخش ماهیان دریای خزر نیز اشاره شده است.

»» سیستماتیک:

■ نام علمی گونه: Alosa saposchnikowii (Grimm, 1887)j
:: نام فارسی و محلی ایران: شگ‌ماهی (پوزانوک) چشم‌درشت ، شگ‌ماهی، زالون
• اسامی محلی» زالون

:: رده‌بندی کامل ↓

← Class: Actinopterygii (رده: پرتوبالگان)
← Infraclass: Teleostei (فرو رده: پیوسته‌استخوانان)
← Order: Clupeiformes (راسته: شگ‌ماهی‌سانان)
← Family: Clupeidae (خانواده: شگ‌ماهیان) (En: Herrings, shads, sardines, menhadens)
← Subfamily: Alosinae (زیرخانواده: شاه‌ماهی‌های گودآبه)
← Genus: Alosa (جنس: شاه‌ماهی رودخانه)
← Species: Alosa saposchnikowii (گونه: شگ‌ماهی چشم‌درشت)

:: نام انگلیسی: Bigeye shad و نیز Saposhnikovi shad
• سایر زبان‌ها: روسی » Bolsheglaznyi puzanok
:: برخی از اسامی مترادفِ علمی قدیمی، یا غیرمعتبر: Alosa saposhnikovi , Alosa saposchnikowii , Clupea saposchnikowii
:: ریشه لغوی: Alosa از واژه alausa (لاتین)=نام یک ماهی که در متون قدیم به آن اشاره شده است+ Halec (لاتین)= ترشی. همچنین واژه با ریشه ساکسون برای این دسته ماهیان است.

■ کشورهای محل زندگی شگ‌ماهی چشم‌درشت
• گزارش‌شده از ایران، حوضه آبریز دریای خزر و نیز:
کشورهای حوضه دریای خزر: روسیه، آذربایجان و قزاقستان.

■ زیستگاه‌های گزارش‌شده شگ‌ماهی چشم‌درشت
• بومی در دریای خزر، و نیز:
ولگا، پاله آرکتیک(معرفی شده)

■ ویژگی‌های زیستگاه شگ‌ماهی چشم‌درشت
ساکن آب شیرین و لب‌شور. پلاژیک. مهاجر در آب شیرین.
ساکن نواحی معتدله با دمای 3‌سانتیگرادتا 25° سانتیگراد. در بین اعضای این جنس در خزر، علاقه بیشتری به سرما دارد.
تحمل شوری زیاد و مهاجر، اما مهاجرت دریا به رود ندارد.
تمام عمر خود را در دریا سپری کرده و وارد رودخانه نمی‌شود. زمستان را در قسمت‌های جنوبی و میانی دریای خزر میگذراند و بهار به قسمت‌های شمالی می‌رود.
مختصات جغرافیایی: از 49°شمالی تا 35°شمالی و 44°شرقی تا 56°شرقی

■ مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک شگ‌ماهی چشم‌درشت

• شکل بدن: باله مخرجی 2 تا 4 شعاع سخت و 16 تا 20 شعاع نرم (اغلب 18) | باله پشتی دارای 3 تا 4یا 5 شعاع سخت و 12 تا 15 شعاع نرم.| حداکثر ارتفاع بدن 25 درصد طول بدن است| قسمت پشت رنگ سبز تیره و پهلوها نقره‌ای| سربزرگ و 27.2 درصد طول بدن را شامل می‌شود.| باله سینه‌ای بلند و 17.9 درصد طول بدن | 27 تا 41 خار آبششی برروی اولین کمان آبششی | 47 تا 53 مهره
دارای چند زیر گونه است
• اندازه: طول بدن از 14 تا 30 سانتیمتر و اغلب 17 تا 21 سانتیمتر است.
• طول عمر: -
• غذا: از ماهیان کوچک نظیر کیلکا‌ها و گاوماهیان و برخی کرم‌ها تغذیه می‌کند. سخت‌پوستان بزرگ را نیز می‌خورد.
• ژنتیک: --
• خصوصیات رفتاری: بی‌خطر برای انسان
• سایر توضیحات: -

■ تولیدمثل شگ‌ماهیچشم‌درشت

در نواحی شمالی دریای خزر با شوری آب 0.2 تا 0.5 گرم در لیتر تخم ریزی صورت می‌گیرد.
در سن 3 تا 5 سالگی بالغ می‌شود.(نرها 2 تا 3 سالگی). هم آوری مطلق آن 23 تا 166 هزار عدد تخمک است.
تخمریزی در اردیبهشت ماه در دمای 14 تا 17 درجه سانتیگراد در عمق آب 1 تا 6 متری صورت می‌گیرد.

■ صید شگ‌ماهی چشم‌درشتر:

در سال‌های 1974 تا 1979 در مناطق آذربایجان و داغستان حدود 80 تن از این گونه صید شد. در سال 1373 در سواحل ایران از مجموع گونه‌های شگ‌ماهیان، 910 تن صید شد.

■ ارزش‌های اقتصادی شگ‌ماهی چشم‌درشت

مقدار ذخیره آن محدود است.

■ وضعیت ذخایر شگ‌ماهی چشم‌درشت

در سیاهه قرمز گونه‌های IUCN، دارای وضعیت "اطلاعات ناکافی" (DD) است.

■ بهداشت و بیماری‌های شگ‌ماهی چشم‌درشت
..

○ تصاویر و فیلم‌ از شگ‌ماهی چشم‌درشت: