:: ماهیان آب‌های داخلی ایران ← خانواده خورشیدماهیان آب شیرین ← گونه ماهی آبشش‌آبی

■ سیستماتیک:

■ نام علمی گونه: Lepomis macrochirus Rafinesque, 1819j
:: نام فارسی و محلی ایران: ماهی آبشش‌آبی،
• اسامی محلی » -

:: رده‌بندی کامل ↓
← Class: Actinopterygii (رده: پرتوبالگان)
← Infraclass: Teleostei (فرو رده: پیوسته‌استخوانان)
← Order: Perciformes (راسته: سوف‌ماهی‌سانان)
← Family: Centrarchidae (خانواده: خورشیدماهیان آب شیرین) (En: Sunfishes)
← Genus: Lepomis (جنس: پولک‌پوش‌ها)
← Species: Lepomis macrochirus (گونه: ماهی آبشش‌آبی)

:: نام انگلیسی: Bluegill و نیز Bluegill sunfish, Sunfish
• سایر زبان‌ها: فرانسوی » Crapet arlequin
:: برخی از اسامی مترادفِ علمی قدیمی، یا غیرمعتبر: Lepomis macrochirus macrochirus, Lepomis purpurescens, Lepomis macrochirus purpurescens
:: ریشه لغوی: Lepomis از واژه‌های lepis (یونانی)= فلس‌دار + Poma (یونانی)= سرپوش آبششی. / macrochirus به معنای دست بزرگ، احتمالا به شکل کلی بدن این ماهی اشاره دارد.

■ کشورهای محل زندگی ماهی آبشش‌آبی

• غیر بومی و واردشده به آب‌های داخلی ایران (عبدلی، 1378). اما گمان می‌رود که از بین رفته است. سایر نقاط جهان:
• بومی در کانادا، مکزیک، ایالات متحده
• معرفی شده به: کنگو، ماداگاسکار، مالاوی، مراکش، آفریقای جنوبی، زیمبابوه، ژاپن، کره جنوبی، فیلیپین، کوبا، السالوادور، پاناما، پورتوریکو، هاوایی، ونزوئلا

■ زیستگاه‌های گزارش‌شده ماهی آبشش‌آبی
• معرفی شده در آب‌های ایران: به آب‌بندان ینگی‌‌کَند در حوضه دریاچهء نمک از آمریکای شمالی وارد شد، ولی بر اثر مرگ زمستانه از بین رفتند.
• سایر نقاط جهان:
بومی در خلیج چساپیک، رودخانه کلرادو، رود میزوری، رود میسی سیپی، ریو گرانده، سنت لارنس، گریت لیکس، واکاماو
معرفی‌شده به رودخانه کلمبیا، کام، ناکدونگ، یانگسان، زامبزی، دریاچه بیوا

■ ویژگی‌های زیستگاه ماهی آبشش‌آبی
ساکن آب شیرین. بستر و دور از بستر.
در pH بین 7 تا 7.5 و dH بین 10 تا 15 زندگی می‌کند.
ساکن آب‌های نیمه‌گرمسیری با دمای 1 تا 36 درجه سانتیگراد.
بالغین در دریاچه‌ها، آبگیرها، مخازن و رودهای آرام و بیشتر در مکان‌های دارای بستر علفی زندگی می‌کنند.
مختصات جغرافیایی: 50°شمالی و 25°شمالی

■ مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک ماهی آبشش‌آبی

• شکل بدن: باله مخرجی دارای 3 شعاع سخت و 10-12 شعاع نرم | باله پشتی دارای 6-13 شعاع سخت و 11-12 شعاع نرم | باله سینه‌ای دارای 12-13 شعاع نرم | بدن تخت و مرتفع | موقعت دهان از نوع انتهایی | فلس‌ها از نوع شانه‌ای | خط جانبی کمانی به سمت بالا و انتها | بدن ماهی بعد صید دارای 5-9 نوار عمودی می‌شود که خصوصیت رنگی هنگام خطر است. | یک لکهء گوش‌مانند به رنگ آبی تیره روی امتداد سرپوش آبششی دارد. | یک لکهء تیره در پایهء باله پشتی ،نزدیک دم دارد. ناحیه پشتی معمولا سبز-زیتونی با تلالو بنفش یا آبی در طرفین | نرهای در فصل جفتگیری، رنگ آبی و نارنجی بیشتری در پهلو دارند.
• اندازه: حداکثر طول کل این ماهی 41 سانتمیتر و میانگین طول کل رایج آن 19.1 سانتیمتر است. حداکثر وزن گزارش‌شده 2.2 کیلوگرم است.
• طول عمر: 10 سال
• غذا: تغذیه بیشتر از حلزون، میگوهای کوچک، حشرات ،کرم‌ها و ماهیان ریز. نمونه‌های جوان‌تر از سخت‌پوستان، حشرات و کرم‌ها تغذیه می‌کنند.
• ژنتیک: تعداد کروموزوم‌های هاپلویید / گامتیک (n) برابر 24 و تعداد کروموزوم‌های دیپلوئید / زیگوتیک (2n) برابر 48-48 است.
• ویژگی‌های رفتاری: بی‌خطر برای انسان. می‌توانند تبدیل به آفتی در محلی که به آن وارد شده‌اند بشوند.
در هنگام طلوغ و غروب، فعال‌تر است.
• سایر توضیحات:-

■ تولید مثل ماهی آبشش‌آبی

تولید مثل بسته به محل از ماه ژانویه تا جولای و گاه از دسامبر سال قبل شروع می‌شود. بیشتر در فاصله ماه مه تا آگست با نقطهء اوج ژوئن است.
لانه‌ساز است.
ماهی نر اول در محل جفتگیری حاضر می‌شود و هردو اقدام به ساخت جایگاه تولیدمثل در آب‌های کم‌عمق می‌کند. ممکن است تا 50 لانه کنار هم باشد.
در زمان تولیدمثل، نر صداهایی تولید می‌کند که ماده را همراه با حرکات خاص، جذب می‌نمایند. ماده دقت زیادی در انتخاب نر دارد و معمولا نرهای بزرگتر و دارای لکهء بزرگتر روی گوش برای آن جذاب هستند.
حداکثر هماوری مطلق یک ماده تا 100000 تخم می‌رسد.
نر به مدت 7 روز از تخم‌ها مراقبت می‌کند. پرخاشگر است و به جنبندگانی که نزدیک لانه شوند، بدون ترس از اندازهء آنها، حمله می‌کند.

■ صید ماهی آبشش‌آبی

-

■ ارزش‌های اقتصادی ماهی آبشش‌آبی

دارای ارزش صیادی اندکی است.
صید ورزشی دارد.
ماهی آکواریومی است و پرورش داده می‌شود.

■ وضعیت ذخایر ماهی آبشش‌آبی

در سیاهه قرمز گونه‌ها دارای وضعیت "کمترین نگرانی" (LC) است.

■ بهداشت و بیماری‌های ماهی آبشش‌آبی

بیماری انگلی Philometroides Infestation و بیماری باکتریایی Epitheliocystis از این گونه گزارش شده است.

○ تصاویر و فیلم‌ از ماهی آبشش‌آبی: