:: ماهیان آبهای داخلی ایران ← خانواده سگماهیان جویباری ← گونه سگماهی مخطط خزری
»» این گونه در بخش ماهیان آبهای دریای خزر نیز مورد اشاره قرار گرفته است.
■ سیستماتیک:
■ نام علمی گونه: Sabanejewia caspia (Eichwald, 1838)j
:: نام فارسی و محلی ایران: سگماهی مخطط خزری، سگماهی جویباری خزری، سگماهی خاردار، رفتگر خاردار خزری
• اسامی محلی » مارماهی
:: ردهبندی کامل ↓
← Class: Actinopterygii (رده: پرتوبالگان)
← Infraclass: Teleostei (فرو رده: پیوستهاستخوانان)
← Order: Cypriniformes(راسته: کپورماهیسانان)
← Family: Cobitidae (خانواده: رفتگرماهیان / سگماهیان جویباری) (En: Loaches)
← Subfamily: Cobitinae
← Genus: Sabanejewia
← Species: Sabanejewia caspia (گونه: سگماهی مخطط خزری)
:: نام انگلیسی: Caspian spined loach و نیز: Caspian spiny loach, Kaspiiskaya shchipovka
• سایر زبانها: روسی » Kaspiiskaya shchipovka
:: برخی از اسامی مترادفِ علمی قدیمی، یا غیرمعتبر: Cobitis caspia
:: ریشه لغوی: Sabanejewia: از نام دانشمند P. Sabanejev /Sabaneev ماهیشناس و پلانکتونشناس
■ کشورهای محل زندگی سگماهی مخطط خزری
• گزارششده از آبهای ایران و نیز:
گرجستان، قزاقستان و احتمالا ترکیه.
■ زیستگاههای گزارششده سگماهی مخطط خزری
:: در ایران بومی در رودخانههای جنوب دریای خزر بویژه بخش مرکزی و تالاب انزلی و در رودخانه سفیدرود از مصب تا سد منجیل. به دریای خزر هم وارد میشود.
:: در جهان: منطقه پالهآرکتیک و دریای خزر. رود کورا تا شهر بابل در ایران.
■ ویژگیهای زیستگاه سگماهی مخطط خزری
ساکن آبهای شیرین و لب شور و مجاور بستر است. احتمالا تنها عضو این خانواده در ایران که وارد دریای خزر میشود.
در آبهای با pH برابر 7.2 تا 7.8 و dH برابر 15-30 و دمای 10-25 درجه سانتیگراد دیده میشود.
قسمتهایی با جریان آرام را ترجیح میدهد.
نسبت به گلآلودگی مقاوم است.
■ مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک سگماهی مخطط خزری
• شکل بدن: باله پشتی دارای 2تا3 شعاع سخت و 6-7 شعاع نرم | باله مخرجی دارای 2تا 3 شعاع سخت و 5-6 شعاع نرم. | باله دمی دارای یک شعاع سخت در بالا و پایین و 12 شعاع نرم | دارای یک نوار قهوهای تیره باریک و ممتد در وسط طرفین بدن که گاه لکههای قهوهای تیره روی آن دیده میشود بعلاوه یک سری لکههای تیره قهوهای در زیر نوار اصلی وجود داشته و دولکه قهوهای تیره نیز در قاعده باله دمی مشاهده میگردد | سبیلکها به تعداد سه جفت، بعضی اوقات کوتاهتر از گونه Cobitis taenia است. | بالههای شکمی به موازات بالههای پشتی و کمی پس از آن شروع میشود. | تعداد مهرهها 41 تا 42 عدد | خار زیر چشم دارای دو شاخه بوده و شاخه جلویی نزدیکتر به پوزه و خیلی کوچکتر از شاخه عقبی است.
• اندازه: حداکثر طول کل 6.5 سانتیمتر است. حداکثر وزن 5 گرم.
• طول عمر: -
• غذا: از بیمهرگان آبزی تغذیه میکند.
• ژنتیک: تعداد کروموزومهای هاپلوئید / گامتیک (n) برابر 25 و تعداد کروموزومهای دیپلوئید / زیگوتیک (2n) برابر 50-50 است.
• ویژگیهای رفتاری: بیخطر برای انسان.
• سایر توضیحات:
■ تولید مثل سگماهی مخطط خزری
تولید مثل در فصل بهار انجام میشود. زمان تخمریزی از اواسط فروردین تا اواخر تیرماه است.
■ صید سگماهی مخطط خزری
صید تجاری ندارد.
■ ارزشهای اقتصادی سگماهی مخطط خزری
طعمه ماهیان صیاد و بزرگتر و ماهیان باارزش میشود.
برخی از افراد این گونه را به عنوان ماهی آکواریومی نگهداری میکنند.
⧠ وضعیت ذخایر سگماهی مخطط خزری
در سیاهه قرمز گونههای IUCN، دارای وضعیت "ارزیابی نشده" است.
در ایران وضعیت آن نیازمند حفاظت (CD) است. این گونه در ایران تنها در حوضه جنوبی خزر و بخشهایی از آن مشاهده شده و پراکنش محدود دارد. از اینرو نیازمند حفاظت است.
■ بهداشت و بیماریهای سگماهی مخطط خزری
-
○ تصاویر و فیلم از سگماهی مخطط خزری:
|