:: ماهیان خلیج فارس و دریای عمان »» خانواده گیش‌ماهیان »» گونه گیش خال‌زرد

■ سیستماتیک:

■ نام علمی گونه: Carangoides fulvoguttatus (Forsskål, 1775)ه
:: نام فارسی و محلی ایران: گیش خال‌زرد

:: رده‌بندی کامل ↓
← Class: Actinopterygii (رده: پرتوبالگان)
← Infraclass: Teleostei (فرو رده: پیوسته‌استخوانان)
← Order: Perciformes (راسته: سوف‌ماهی‌سانان)
← Suborder: Percoidei (زیرراسته: سوف‌ماهی‌واران)
← Superfamily: Percoidea (بالا خانواده: سوف‌ماهی‌وشان)
← Family: Carangidae (خانواده: گیش‌ماهیان) (En: Jacks and pompanos)
← Subfamily: Caranginae
← Genus: Carangoides (جنس: گیش‌ماهی‌های گرمسیری)
← Species: Carangoides fulvoguttatus (گونه: گیش خال‌زرد)

:: نام انگلیسی: Yellowspotted trevally و نیز: Albacore, Dark gold-spotted trevally, Embury's turrum, Gold spotted trevally
• کشورهای عربی حاشیه خلیج پارس و دریای عمان و سایرین: شيماني أصفر النقط، جوتر، فراخ الجیب، بیاد، همام، جش بوحیفه، جولان، ریم و...
:: برخی از اسامی مترادف علمی قدیمی، یا غیرمعتبر: Scomber fulvoguttatus, Caranx fulvoguttatus, Turrum emburyi, Carangoides emburyi, Caranx emburyi, Ferdauia claeszooni
:: ریشه لغوی: Carangoides از واژه carangue (فرانسوی)= نام ماهی کارائیب

■ کشورهای محل زندگی گیش خال‌زرد
• گزارش‌شده از آب‌های ایران و کشورهای دیگر مثل:
آسیا: بحرین، بنگلادش، کامبوج، هند، اندونزی، عراق، فلسطین، ژاپن، اردن، کویت، مالزی، مالدیو، میانمار،عمان،پاکستان، فیلیپین، قطر، عربستان، سنگاپور، سریلانکا، تایوان، تایلند، تیمور شرقی، امارات، ویتنام، یمن
اقیانوسیه: استرالیا، نیوکالدونیا، میکرونزی، پالائو، پابوآ گینه نو، تونگا و...
آفریقا: کومور، جیبوتی، مصر، اریتره، کنیا، ماداگاسکار، موریس، موزامبیک، سومالی، آفریقای جنوبی، سودان، تانزانیا و...

■ زیستگاه‌های گزارش‌شده گیش خال‌زرد
• بومی در خلیج فارس و دریای عمان و نیز:
دریای آندامان، دریای عرب، خلیج بنگال، دیواره بزرگ مرجانی و دریای مرجانی استرالیا، خلیج عدن، خلیج عقبه، خلیج تایلند، اقیانوس هند، دریای اندونزی، خلیج کیمبی، خلیج لاگونوی، خلیج لینگاین، خلیج میلنه، فلات‌های غرب‌مرکزی، شمال، شمالشرق و شمالغرب استرالیا، اقیانوس آرام، خلیج راگای، دریای سرخ، خلیج سن میگل، خلیج کوسه، آب‌های ساحلی سومالی، دریای جنوبی چین، دریای سولو-سلبز، دریای زرد و...

■ ویژگی‌های زیستگاه گیش خال‌زرد
دریازی و در مجاورت صخره‌های مرجانی
تا عمق 100 متری مشاهده می‌شود.
ساکن نواحی گرمسیری
بالغین نواحی صخره‌ای و آبسنگ‌های مرجانی را ترجیح می‌دهد اما در نواحی دور از ساحل نیز حضور دارد.
مختصات جغرافیایی: از 36° شمالی تا 30° جنوبی و 32° شرقی تا 174° غربی

■ مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک گیش خال‌زرد

• شکل بدن: باله‌های پشتی مجموعا دارای 9 شعاع سخت و 25-30 شعاع نرم | باله مخرجی دارای 3 شعاع سخت و 21-26 شعاع نرم است | دارای 24 مهره در ستون فقرات | بدن فشرده و نیمه‌بیضی که با افزایش سن بیضی تر و کشیده و نیمه استوانه‌ای می‌شود | مقطع عرضی سر و پوزه کم و بیش زاویه‌دار که با افزایش سن شیبدارتر می‌شود | لوب باله دوم پشتی کوتاهتر از طول سر است | جارویی‌های آبششی (Gill Rakers) مجموعا 22-27 عدد | بخش صاف خط جانبی دارای 18-27 فلس همراه 15-21 اسکات کوچک است و بخش محدب آن حدود 80-88 فلس دارد | ناحیه سینه‌ای در بخش شکمی تا زیر باله‌های شکمی فاقد فلس است. | شکاف دهانی زیر محور چشم قرار دارد و هردو آرواره دارای ردیف‌های دندانی از دندان‌های ریز villiform است. | رنگ بدن بالغین سبزابی درخشان در بالا و نقره‌ای درپایین همراه با نقاط طلایی متعدد بیشتر روی نیمه پشتی بدن است و بالغین معمولا دارای 3 تا 5 لکهء سیاه نامنظم روی پهلوها هستند
• اندازه: حداکثر طول چنگالی 120 سانتیمتر و طول کل رایج آن 90 سانتیمتر است. حداکثر وزن گزارش‌شده، 18 کیلوگرم است.
• طول عمر: -
• غذا: از بی‌مهرگان کوچک و ماهیانی مثل آنچوی تغذیه می‌کنند. سخت‌پوستانی نظیر خرچنگ‌های گرد، میگوهای مانتیس یا آخوندکی و سایر میگوها و سرپایانی مثل ماهی مرکب از غذاهای مهم این گونه می‌باشند.
• ژنتیک:
• خصوصیات رفتاری: بی‌خطر برای انسان. بصورت منفرد یا در دسته‌های کوچک و بزرگ دیده می‌شوند. منفردها معمولا نمونه‌های بزرگتر هستند که در بین علف‌های دریایی پی غذا می‌گردند.
• سایر توضیحات: -

■ تولید مثل گیش خال‌زرد

در منطقهء پالائو در اقیانوسیه، در سومین ربع ماه قمری دسته‌های این ماهی با هدف تولید مثل شکل می‌گیرد. در آفریقای جنوبی در طول تابستان تخمریزی می‌نمایند.

■ صید گیش خال‌زرد

با رشته قلاب و نیز تورگوشگیر و سایر ابزارها صید می‌گردد.

■ ارزش‌های اقتصادی گیش خال‌زرد

دارای ارزش صید تجاری متوسطی است. نمونه‌های جوانتر، ماهی خوراکی محبوبی هستند ولی با افزایش سن گوشت آنها نسبتا خشک می‌شود.
صید ورزشی دارد و از این لحاظ در کشورهایی مثل آسترالیا مورد توجه است.
بررسی روی آبزی‌پروری این گونه پیشنهاد شده است. بچه‌ماهیان کاملا نقره‌ای با نقاط طلایی بالای خط جانبی هستند.

■ وضعیت ذخایر گیش خال‌زرد

در سیاهه قرمز گونه‌ها، دارای وضعیت "کمترین نگرانی" (LC) است.
به دلیل کمتر بودن اهمیت صید صنعتی، آمار صید اختصاصی ندارد. تنهاعربستان میزان صید آن را در 2000 و 2004 به ترتیب 128 و 324 تن اعلام کرده است.

■ بهداشت و بیماری‌های گیش خال‌زرد

-

○ تصاویر و ویدئوهایی از ماهی گیش خال‌زرد: