:: ماهیان خلیج فارس و دریای عمان ← خانواده کوسهماهیان سفید ← گونه کوسه کلوچهبُر
■ سیستماتیک:
■ نام علمی گونه: Isistius brasiliensis (Quoy & Gaimard, 1824)j
:: نام فارسی و محلی ایران: کوسه کلوچهبُر
• اسامی محلی » -
:: ردهبندی کامل ↓
← Class: Chondrichthyes (رده: غضروفماهیان)
← Subclass: Elasmobranchii (زیررده: نرمآبششداران)
← Superorder: Galeomorphii
← Order: Squaliformes (راسته: خاردارکوسهسانان)
← Family: Dalatiidae (خانواده: کوسههای بادبادکباله / اسلیپر) (En: Sleeper sharks)
← Genus: Isistius
← Species: Isistius brasiliensis (گونه: کوسه کلوچهبر)
:: نام انگلیسی: Cookie cutter shark و نیز: Cigar shark, Luminous shark, Smooth cookiecutter shark, Smalltooth cookiecutter shark
• کشورهای عربی حاشیه خلیج پارس و دریای عمان و سایرین: قِرش جُرح قُرص
:: برخی از اسامی مترادف علمی قدیمی، یا غیرمعتبر: Scymnus brasiliensis, Scymnus brasiliensis var. torquatus, Scymnus torquatus, Scymnus unicolor, Squalus fulgens, Leius ferox, Isistius labialis
:: ریشه لغوی: Isistius از واژه isos (یونانی)= مساوی + istios (یونانی)= بادبان
■ کشورهای محل زندگی کوسه کلوچهبر
• فهرستشده در اسامی ماهیان آبهای ایران (عوفی، 1394)→[فقط در این یک منبع از خلیج فارس و دریای عمان فهرست شده و از این رو نیاز به بررسی بیشتر دارد و ممکن است صحیح نباشد] و کشورهای متعدد دیگر مثل:
آسیا: ژاپن، فیلیپین، تایوان، اندونزی، ویتنام، چین
آفریقا: آنگولا، گینه، موزامبیک، آسنسیون، سیرالئون، آفریقای جنوبی، کومور و...
آمریکای شمالی و مرکزی: ایلات متحده، مکزیک، باهاما
آمریکای جنوبی: برزیل، شیلی، اکوادور، پرو
اقیانوسیه: استرالیا، فیجی، پلینزی، کیریباتی، نیو کالدونیا، پاپوآ گینه نو و...
اروپا: روسیه،
■ زیستگاههای گزارششده کوسه کلوچهبر
• احتمالا بومی در خلیج فارس و دریای عمان ، و نیز:
اقیانوس اطلس، کیپ ورد، خلیج مکزیک، فلات شرق استرالیا، اقیانوس هند، فلات نیوزلند، اقیانوس آرام، آبهای پرو-گالاپاگوس، آبهای پلینزی، دریای جنوبی چین، دریای سولو-سلبز، دریای تاسمان، دریای زرد
■ ویژگیهای زیستگاه کوسه کلوچهبر
دریازی، ساکن تودهء آبهای عمیق.
از عمق 0 تا 3700 متری و بیشتر تا 100 متری مشاهده شده است.
از ناحیه اپی پلاژیک تا اعماق حضور دارد و اقیانوسی است.
مختصات جغرافیایی: از 35°شمالی تا 40°جنوبی و 180°غربی تا 180°شرقی
■ مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک کوسه کلوچهبر
• شکل بدن: در ناحیه گلو، یک حلقهء تیره سرتاسری پیرامون بدن دارد | دم تا حدی متقارن با لوب شکمی دراز. | دندانهای پایینی بزرگ و در 25-32 ردیف | چشم در بخش قدامی سر واقع شده | باله سینهای چهارظلعی با لبههای منحنی | باله شکمی بزرگتر از باله پشتی | تعداد دندانها 30-37/25-31 | تعداد مهرهها 81-89 + تعداد دریچههای مارپیچی (Spiral valve) برابر 8-10 عدد | رنگ بدن در پشت قهوهای تیره و در شکم روشنتر است، بجز نوار تیره اطراف ناحیه حلق. نوک لوبهای بالهء دمی سیاه است. | بدن کوچک سیگاربرگ مانند با دوباله پشتی بدون خار | دندانهای بزرگ، مثلثی و بدن تیغه. | پوزه کوچک و گرد با لبهای مکندهء ویژه | دارای فلس صفحهای |
• اندازه: حداکثر طول این کوسه 42 سانتیمتر است.
• طول عمر: -
• غذا: در آبهای عمیق از ماهیان مرکب، سختپوستان و گوشهدهانان (Gonostomatidae) تغذیه میکند اما در سطح آب میتواند بصورت یک انگل خارجی، با چسبیدن به بدن جانوران بزرگ مثل پستانداران و تونماهیان، قسمتی از بافت بدن آنها را با چرخش دندان داخل بدنشان کنده و بخورد.
• ژنتیک: -
• ویژگیهای رفتاری: برای انسان بیخطر است اگرچه موارد گازگرفتگی توسط آن وجود دارد. در دو مورد گازگرفتگیها حتی ابزارهای الکتریکی فراریدهندهء کوسه روی این گونه اثر نکرده است.
مهاجرتهای عمودی شبانهروزی دارد، به نحوی که شبها از اعماق بیش از 1000 متری به نزدیک سطح میآید تا تغذیه بکند.
• سایر توضیحات: به دلیل شبگرد بودن و زندگی در اعماق زیاد، اطلاعات کمی از این کوسه جمعآوری شده است.
این کوسه، دارای یک ساختار ویژه شامل لبها مکنده و حلقوم قدرتمند است که به کمک آن به پهلوی میزبان میچسبد. سپس دندانهای پایینی اره مانند خود را وارد بافت بدن قربانی کرده و میچرخاند تا یک قسمت مخروطی از آن را جدا کرده و بخورد.
این کوسه میتواند از خود نور زیستی حتی ساعاتی پس از مرگ بتاباند.
بعضی دندانها بعد ریزش توسط خود کوسه بلعیده میشوند و بخشی از کلسیم مورد نیاز بدن را تامین مینمایند.
این کوسه خسارات مالی زیادی را به دلیل گاز گرفتن، به تجهیزات نیروی دریایی آمریکا مثل سنسورها و حتی زیردریاییها وارد کرده است. همچنین آسیبهایی به تجهیزات صیادی و نیز ماهیان تجاری وارد کرده است.
■ تولیدمثل کوسه کلوچهبر
از اندازهء 36-38 سانتیمتری بالغ است.
احتمالا تخمگذار زندهزا و بدون کیسه زرده (بعضی منابع زندهزا ذکر شده است).
با 6-7 و گاه تا 12 تخم بزرگ داخل بدن که تبدیل به نوزاد شده و بعد متولد میشوند.
■ صید کوسه کلوچهبر
بیشتر به عنوان صید جانبی و توسط رشتهقلاب طویل و ترالهای میانی صید میشود.
■ ارزشهای اقتصادی کوسه کلوچهبر
فاقد ارزش صید تجاری.
■ وضعیت ذخایر کوسه کلوچهبر
در سیاههء قرمز گونههای IUCN، دارای وضعیت "کمترین نگرانی" (LC) است.
■ بهداشت و بیماریهای کوسه کلوچهبر
-
○ تصاویر و ویدئوهایی از کوسه کلوچهبر:
|