:: ماهیان خلیج فارس و دریای عمان »» خانواده پنجزاری‌ماهیان (فروکوماهیان) »» گونه پنجزاری‌ماهی بزرگ

■ سیستماتیک:

■ نام علمی گونه: Leiognathus equulus (Forsskål, 1775)i
◄ توجه: با گونه Equulites lineolatus اشتباه نشود.
:: نام فارسی و محلی ایران: پنجزاری بزرگ، پنجزاری معمولی
• نام‌های محلی » سیستان و بلوچستان: لِمپی. و نیز: کالِر، فروکو، شنگو

:: رده‌بندی کامل ↓
← Class: Actinopterygii (رده: پرتوبالگان)
← Infraclass: Teleostei (فرو رده: پیوسته‌استخوانان)
← Order: Perciformes (راسته: سوف‌ماهی‌سانان)
← Suborder: Percoidei (زیرراسته: سوف‌ماهی‌واران)
← Family: Leiognathidae (خانواده: پنجزاری ماهیان یا فروکوماهیان) (En: Slimys, slipmouths, or ponyfishes)
← Genus: Leiognathus
← Species: Leiognathus equulus (گونه: پنجزاری بزرگ)

:: نام انگلیسی: Common ponyfish و نیز Common slipmouth, Greater ponyfish, Narrow-banded ponyfish
• کشورهای عربی حاشیه خلیج پارس و دریای عمان و سایرین: لجيج، عَریان، ریاشه عریضه
:: برخی از اسامی علمی مترادف قدیمی، یا غیرمعتبر: Scomber equula, Leiognathus edentulus, Equula edentula
:: ریشه لغوی: Leiognathus از واژه leios (یونانی)= نرم و صاف + gnathos (یونانی)=آرواره

■ کشورهای محل زندگی ماهی پنجزاری بزرگ
• گزارش‌شده از آب‌های ایران و همچنین کشورهایی نظیر:
آسیا: بحرین، بنگلادش، کامبوج، چین، هنگ کنگ، هند، اندونزی، ژاپن، کویت، مالزی، میانمار، عمان، فیلیپین، قطر، عربستان، سریلانکا، تایوان، تایلند، امارات، ویتنام، یمن، و...
اقیانوسیه: استرالیا، فیجی، میکرونزی، نیوکالدونیا، گوام، ساموآ و...
آفریقا: کومور، جیبوتی، کنیا، ماداگاسکار، موریس، موزامبیک، سیشل، آفریقای جنوبی، تانزانیا و...

■ زیستگاه‌های گزارش‌شده ماهی پنجزاری بزرگ
• بومی در خلیج فارس و دریای عمان، و نیز:
خلیج بنگال، دریای مرجان و دیواره بزرگ مرجانی استرالیا، خلیج عدن، خلیج هوندا، دریای اندونزی، خلیج لوگونوع، خلیج لینگاین، فلات شمال، شمالغرب و شمالشرق استرالیا، اقیانوس آرام، خلیج اورموک، خلیج پانگوئیل، خلیج راگای، دریای سرخ، دریای سمر، خلیج سن میگل، خیلج سن پدرو، دریای زرد، دریای سولو-سلبس، رود چیکو، رود ارجن، رود مکونگ، رود شیتسائو، رود زامبزی، دریاچه تال، دریاچه و تالاب چیلیکا و...

■ ویژگی‌های زیستگاه ماهی پنجزاری بزرگ
دریازی، آب شیرین، آب لب‌شور. مجاور بستر، چندمهاجرتی
عمق 10 تا 110 متری.
ساکن مناطق گرمسیری. 26 تا 29 درجه سانتیگراد.
در دهانه‌های رودخانه‌ها و نواحی ساحلی گلی، مناطق جنگلهای حرا، دیده می‌شوند. بالغین در سواحل حضور دارند و روی بسترهای نرم و عموما بین اعماق 10 تا 70 یافته می‌شوند. ماهیان جوانتر عموما در مناطق خورهای حرّا و شیارهای جزر و مدّی بوده و گاهی به بخش‌های پایین دستی رودخانه‌های آب شیرین وارد می‌گردند.
مختصات جغرافیایی: از 30° شمالی تا 36° جنوبی و 27° شرقی تا 170° غربی.

■ مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک ماهی پنجزاری بزرگ

• شکل بدن: باله پشتی دارای 8 شعاع سخت و مجموعا 15-16 شعاع نرم است | باله مخرجی 3 شعاع سخت و 14-15 شعاع نرم دارد | سر فاقد فلس | دهان کوچک و افقی که شکاف آن تا زیر چشم کشیده می‌شود | فلس‌های ناحیه سینه شفاف می‌باشند و رنگ بدن نقره‌ای و باله مخرجی زرد است | یک نوار عمودی از پشت به پایین کشیده شده است
• اندازه: حداکثر طول کل 28 سانتیمتر و اندازه رایج آن 20 سانتیمتر است.
• طول عمر: -
• غذا: از پرتاران، سخت‌پوستان کوچک، ماهیان کوچک و کرم‌ها تغذیه می‌کند
• ژنتیک -
• خصوصیات رفتاری: بی خطر برای انسان. بالغین زندگی گلّه‌ای دارند. روزها فعالتر هستند.
• سایر توضیحات: توسط ‌ماهیانی مثل گونه Pomatomus saltator، مورد شکار قرار می‌گیرد.

■ تولید مثل ماهی پنجزاری بزرگ

در اندازه 10 سانتیمتری بالغ هستند.

■ صید ماهی پنجزاری بزرگ:

پنجزاری‌ماهیان به وسیلهٔ تورهای کیسه‌ای، ترال کف یا تورگردان‌های ساحلی قابل صید می‌باشند.

■ ارزش‌های اقتصادی ماهی پنجزاری بزرگ

ارزش تجاری کمی دارد.
تکثیر و پرورش آن نیز مطرح است.
در مناطق گرمسیری زمین، ماهی غذایی مهمی محسوب شده و بصورت تازه و خشک‌شده فروخته می‌شود

■ وضعیت ذخایر ماهی پنجزاری بزرگ

در سیاهه قرمز گونه‌ها دارای وضعیت "کمترین نگرانی" (LC) است.

■ بهداشت و بیماری‌های ماهی پنجزاری بزرگ

-

○ تصاویر و فیلم از ماهی پنجزاری بزرگ: