:: ماهیان خلیج فارس و دریای عمان »» خانواده گیش‌ماهیان »» گونه ماهی کَتوو

■ سیستماتیک:

■ نام علمی گونه: Megalaspis cordyla (Linnaeus, 1758)ه

:: نام فارسی و محلی ایران: ماهی کتو، گیش برقسان
• اسامی محلی » سیستان و بلوچستان: بِندیوَل، داردَمب

:: رده‌بندی کامل ↓
← Class: Actinopterygii (رده: پرتوبالگان)
← Infraclass: Teleostei (فرو رده: پیوسته‌استخوانان)
← Order: Perciformes (راسته: سوف‌ماهی‌سانان)
← Suborder: Percoidei (زیرراسته: سوف‌ماهی‌واران)
← Superfamily: Percoidea
← Family: Carangidae (خانواده: گیش‌ماهیان) (En: Jacks and pompanos)
← Subfamily: Caranginae
← Genus: Megalaspis
← Species: Megalaspis cordyla (گونه: ماهی کتو)

:: نام انگلیسی: Torpedo scad و نیز: Cordyla scad, Finletted mackerel, Finny scad, Hard tail scad, Hardtail trevally, Horse mackerel, King fish, Russell's scad, Torpedo trevally, Trevally
• کشورهای عربی حاشیه خلیج پارس و دریای عمان و سایرین: دیایوه، بیاض، بياد طرفه
:: برخی از اسامی مترادف علمی قدیمی، یا غیرمعتبر: Scomber cordyla, Scomber rottleri, Caranx rottleri, Citula plumbea
:: ریشه لغوی: Megalaspis از واژه megas, megalos (یونانی) = بزرگ + aspis,-idos (یونانی) = زره، پوشش

■ کشورهای محل زندگی ماهی کتو
• گزارش‌شده از آب‌های ایران و کشورهای دیگری نظیر:
آسیا: بحرین، بنگلادش، کامبوج، چین، هنگ کنگ، هند، اندونزی، عراق، ژاپن، کره جنوبی، کویت، مالزی، مالدیو، میانمار، عمان، پاکستان، فیلیپین، قطر، عربستان، سنگاپور، سریلانکا، تایوان، تایلند، امارات، ویتنام، یمن
اقیانوسیه: استرالیا، ساموآ، فیجی، گوام، نیوکالدونیا، پالائو، پابوآ گینه نو، تونگا و...
آفریقا: کومور، جیبوتی، مصر، اریتره، کنیا، ماداگاسکار، موزامبیک، سومالی، آفریقای جنوبی، سودان، تانزانیا.

■ زیستگاه‌های گزارش‌شده ماهی کتو
• بومی در خلیج فارس و دریای عمان ، و نیز:
دریای آندامان، دریای عرب، اقیانوس اطلس، خلیج آتولایان، خلیج بنگال، دیواره بزرگ مرجانی و دریای مرجان استرالیا، خلیج کاریگارا، خلیج داوائو، فلات‌های شرق‌مرکزی، شمالی، شمالشرقی و شمالغربی استرالیا، دریای شرق و جنوب چین، خلیج عدن، خلیج تایلند، خلیج هوندا، اقیانوس هند، دریای اندونزی، خلیج لاگونوی، خلیج لیته، خلیج لینگاین، خلیج مورو، خلیج اورموک، اقیانوس آرام، خلیج پانگوئیل، خلیج پاگای، دریای سرخ، خلیج سن میگل، خلیج سن پدرو، دریای سمر، خلیج سوگود، آب‌های ساحلی سومالی، خلیج سورسوگون، دریای سولو-سلبز، خلیج تایاباس، دریای ویسایان، دریای زرد، رود کائوپینگ، رود روئرمن، رود تانشوئی، رود سنگوِن، دریاچه و تالاب چیلیکا و...

■ ویژگی‌های زیستگاه ماهی کتو
دریازی و نیز آب‌های لب‌شور، در مجاورت صخره‌های مرجانی و نیز نواحی دور از ساحل.
ساکن عمق 20 تا 100 متری
ساکن نواحی گرمسیری
بالغین بیشتر اقیانوسی، پلاژیک و گلّه‌ای هستند و کمتر در نواحی مرجانی مشاهده می‌شوند.
مختصات جغرافیایی: از 47° شمالی تا 22° جنوبی و 40° شرقی تا 156° شرقی

■ مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک ماهی کتو

• شکل بدن: باله پشتی مجموعا دارای 9 شعاع سخت و 18-20 شعاع نرم (اولین باله پشتی دارای ۸ شعاع سخت، دومین باله پشتی دارای یک شعاع سخت و ۱۸ تا ۲۰ شعاع نرم) | باله مخرجی دارای 3 شعاع سخت و 16-17 شعاع نرم. | بدن مستطیلی شکل، فشرده و کوچک | فکین در جلو دارای دندان‌های نیش دائمی است | باله مخرجی از باله پشتی دوم بلند تر | در ادامه باله پشتی دوم دارای ۷ تا ۹ بالچه و در در ادامه باله مخرجی دارای ۸ تا ۱۰ بالچه می‌باشد. | باله سینه‌ای دراز و داسی شکل. خط جانبی در جلو خمیده و قسمت مستقیم خلفی آن تقریباً دارای ۵۶ فلس دندانه‌دار در تمام طول که یک تیغه جانبی دمی را تشکیل می‌دهد. | یک لکه تیره در بالای قسمت خلفی سرپوش آبششی دیده می‌شود | رنگ بدن در پشت مایل به خاکستری و پهلوها و شکم نقره‌ای می‌باشد. | تغذیه توسط خارهای آبششی صورت می‌پذیرد.
• اندازه: حداکثر طول کل 80 سانتیمتر و طول کل رایج آن 45 سانتیمتر است. بیشترین وزن گزارش شده، 4 کیلوگرم است.
• طول عمر: -
• غذا: تغذیه بیشتر از ماهیان مثل ماهیان پهن، جنس Nemipterus, Leiognathus ، گونه Gazza minuta، Stolephorus . سخت‌پوستان کفزی مثل میگوهای جنس Acetes، میگوهای مانتیس جنس Alima و Squilla، نرم‌تنان دوکفه‌ای، نرمتنان شکم‌پا مثل جنس Morula، مواد آواری و...
• ژنتیک: -
• خصوصیات رفتاری: بی‌خطر برای انسان.
• سایر توضیحات: این ماهی توسط کوسه‌های جنس Carcharhinus و ماهیان استخوانی خانوادهء Sciaenidae شکار می‌شود.

■ تولید مثل ماهی کتو

ماده‌ها از اندازه 22 سانتیمتری و نر از 26 سانتیمتری بالغ هستند.
تخمریزی بین ماه‌های مارس و جولای (در هند) رخ می‌دهد.
تخم‌ها پلاژیک، شناور و کروی هستند.

■ صید ماهی کتو

-

■ ارزش‌های اقتصادی ماهی کتو

دارای ارزش بالای صید تجاری است.
بصورت تازه عرضه می‌شود.
صید ورزشی نیز دارد.

■ وضعیت ذخایر ماهی کتو:

در سیاهه قرمز گونه‌ها، دارای وضعیت "کمترین نگرانی" (LC) است.

■ بهداشت و بیماری‌های ماهی کتو

در این گونه، آلودگی‌های انگلی مختلفی (خاص آبزیان) گزارش شده از جمله:
Bucephalus Infestation, Lecithocladium Infestation, Caligus Infestation

○ تصاویر و ویدئوهایی از ماهی ماهی کتو: