:: ماهیان خلیج فارس و دریای عمان → خانواده طوطی ماهیان → گونه طوطی‌ماهی سیاه

■ سیستماتیک:

■ نام علمی گونه: Scarus niger Forsskål, 1775 i
:: نام فارسی و محلی ایران: طوطی‌ماهی سیاه،

:: رده‌بندی کامل ↓
← Class: Actinopterygii (پرتوبالگان)
← Infraclass: Teleostei (فرو رده: پیوسته‌استخوانان)
← Order: Perciformes (راسته: سوف‌ماهی‌سانان)
← Suborder: Labroidei (زیرراسته: زمرّدماهی‌واران)
← Family: Scaridae (خانواده: طوطی‌ماهیان) (En: Parrotfishes)
← Subfamily: Scarinae
← Genus: Scarus
← Species: Scarus niger (گونه: طوطی‌ماهی سیاه)

:: نام‌های انگلیسی: Dusky parrotfish و نیز: Black parrotfish, Swarthy parrotfish
• کشورهای عربی حاشیه خلیج پارس و دریای عمان و سایرین: غبان -
:: برخی از اسامی مترادفِ علمی قدیمی، یا غیرمعتبر: Callyodon niger, Scarus chadri, Scarus nuchipunctatus, Callyodon nuchipunctatus, Scarus limbatus, Scarus makaravar, Pseudoscarus flavomarginatus, Pseudoscarus madagascariensis, Callyodon madagascariensis, Callyodon maoricus , Pseudoscarus godeffroyi, Callyodon lineolabiatus, Scarus lineolabiatus
:: ریشه لغوی: Scarus از واژه skaros (یونانی)= نام باستانی طوطی‌ماهی

■ کشورهای محل زندگی طوطی‌ماهی سیاه
• فهرست‌شده در اسامی ماهیان آب‌های ایران (عوفی، 1394) و نیز:
اسیا: چین، هنگ کنگ، هند، اندونزی، فلسطین، ژاپن، اردن، مالدیو، عمان، فلیپین، تایوان، تایلند، تیمور شرقی، ویتنام، یمن
اقیانوسیه: استرالیا، ساموآ، پلینزی، میکرونزی، نیو کالدونیا، پالائو، تونگا و...
آفریقا: مصر، موریس، موزامبیک، سومالی، آفریقای جنوبی، سودان، تانزانیا و...

■ زیستگاه‌های گزارش‌شده طوطی‌ماهی سیاه
• بومی در خلیج فارس و دریای عمان، و همچنین:
دریای عرب، دیواره بزرگ مرجانی و دریای مرجان استرالیا، خلیج داوائو، خلیج عقبه، اقیانوس هند، دریای اندونزی، خلیج کیمبی، خلیج لاگونوی، خلیج لانوزا، خلیج لیته، خلیج میلنه، خلیج مورو، فلات‌های شمال، شمالشرق و شمالغرب استرالیا، اقیانوس آرام، آب‌های پلی نزی، خلیج راگای، دریای سرخ، دریای جنوبی چین، دریای سولو-سلبز، خلیج تاوی تاوی، دریای زرد و...

■ ویژگی‌های زیستگاه طوطی‌ماهی سیاه
دریازی، در مجاورت صخره‌های مرجانی
در عمق 0 تا 20 متری حضور دارد
ساکن نواحی گرمسیری
ساکن نواحی غنی از مرجان در آبگیرهای شفاف، کانال‌ها و بخش خارجی شیب‌های مرجانی
مختصات جغرافیایی: از 30°شمالی تا 27° جنوبی

■ مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک طوطی‌ماهی سیاه

• شکل بدن: باله پشتی دارای 9 شعاع سخت و 10 شعاع نرم | باله مخرجی دارای 3 شعاع سخت و 9 شعاع نرم | باله سینه‌ای دارای 13-15 شعاع نرم | باله دمی کم و بیش دایره‌ای | خط جانبی دارای 22-25 فلس | جارویی‌های آبششی (Gill Rakers) به تعداد 44-45 عدد | بدن فشده و دوکی | موقعیت دهان از نوع انتهایی | فلس‌ها از نوع دایره‌ای | جمعیت غرب اقیانوس آرام تکرنگ هستند، اما جمعیت غرب اقیانوس هند یک فاز اولیه قرمزرنگ دارند. ماهیان جوان دو نقطهء سیاه روی دم دارند.
• اندازه: حداکثر طول کل 40 سانتیمتر.
• طول عمر: -
• غذا: از جلبک‌های کفزی تغذیه می‌کند.
• ژنتیک: -
• خصوصیات رفتاری: بی‌خطر برای انسان. عموما تنها زندگی می‌کند. بچه‌ماهیان تشکیل دسته‌های کوچک روی پوشش‌های جلبکی و مرجانی سواحل تشکیل می‌دهند.
• سایر توضیحات:

■ تولیدمثل طوطی‌ماهی سیاه

تخم‌گذار با جفت‌های متمایز.
فصل تخمریزی در جزایر مارشال ماه نوامبر است.
تک‌همسر
در آب‌های باز تخمریزی می‌نمایند و تخم‌ها به اجسام می‌چسبند.
از تخم و نوزاد نگهداری نمی‌کنند.

■ صید طوطی‌ماهی سیاه

صید تجاری دارد.

■ ارزش‌های اقتصادی طوطی‌ماهی سیاه

از نظر صید دارای ارزش است.
به عنوان ماهی آکواریومی مطرح است.

■ وضعیت ذخایر طوطی‌ماهی سیاه

در سیاهه قرمز گونه‌های IUCN، دارای وضعیت "کمترین نگرانی" (LC) است.

■ بهداشت و بیماری‌های طوطی‌ماهی سیاه

-

○ تصاویر و فیلم از طوطی‌ماهی سیاه: