:: ماهیان آبهای داخلی ایران ← خانواده قناتماهیان ← گونه ماهی سیمنما
◄ در ردهبندیهای قدیمیتر، در خانوادهء کپورماهیان (Cyprinidae) بوده است.
■ سیستماتیک:
■ نام علمی گونه: Blicca bjoerkna (Linnaeus, 1758)j
:: نام فارسی و محلی ایران: ماهی سیمنما،
• اسامی محلی » سیم پرک (گیلان)، تبزا (مازندران)
:: ردهبندی کامل ↓
← Class: Actinopterygii (رده: پرتوبالگان)
← Infraclass: Teleostei (فرو رده: پیوستهاستخوانان)
← Order: Cypriniformes (راسته: کپورماهیسانان)
← Family: Cyprinidae (خانواده: قناتماهیان) (En: Minnows or carps)
■ قبلا در خانواده کپورماهیان (Cyprinidae) و زیرخانوادهای با نام Leuciscinae قرار داشته است.
← Subfamily: Leuciscinae
← Genus: Blicca
← Species: Blicca bjoerkna (گونه: ماهی سیمنما)
:: نام انگلیسی: White bream و نیز Silver Bream, Transcaucasian White Bream, Transcaucasian Silver Bream, Flat bream
• سایر زبانها: روسی » Gustera. ترکی » Tahta balığı
:: برخی از اسامی مترادفِ علمی قدیمی، یا غیرمعتبر: Cyprinus bjoerkna, Abramis bjoerkna, Cyprinus gieben, Cyprinus plestya, Cyprinus blicca, Abramis blicca, Cyprinus latus, Cyprinus meckel, Cyprinus laskyr, Cyprinus gibbosus, Blicca argyroleuca, Abramis erythropterus, Abramis micropteryx, Cyprinus latus
:: ریشه لغوی: -
■ کشورهای محل زندگی ماهی سیمنما
:: گزارششده از ایران، و نیز:
آسیا: قزاقستان، ترکمنستان
اروپا: ارمنستان، آذربایجان، گرجستان، ترکیه، اتریش، بلاروس، بلژیک، بلغارستان، جمهوری چک، دانمارک، استونی، فنلاند، فرانسه، آلمان، مجارستان، لتونی، لیخن اشتیاین، مولداوی، ، هلند، نروژ، لهستان، رومانی، روسیه، صربستان، اسلوواکی، سوئد، سوییس، انگلستان، اوکراین
معرفی شده به: قبرس، ایتالیا، اسپانیا
■ زیستگاههای گزارششده ماهی سیمنما
:: بومی در ایران: رودخانههای خط ساحلی دریای خزر از شرق تا غرب، مثل ورودی و خروجی و گسترههای آبی تالاب انزلی و رودخانه سفیدرود از مصب تا سد سنگر.
:: در جهان: در اکوسیستم های مختلفی حاضر هستند از جمله دریاچه آرال، دریای بالتیک، رود آدور، رودها منطقه بالکان، رود بیسکای، رود باگ، رود دانوب، رود دون، رود دزنا، رود دنستر، رود دنیپر، رود دراوا، رود دوینا، دریای سیاه، رود الب، رود گارون، رود گورین، رود کاما، رود خوپر، رود ولگا، رود اودر، رودهای منتهی به دریای خزر، رود ساراتا، رود سال، رود ساوا، رود تترف، رود وستر و...
■ ویژگیهای زیستگاه ماهی سیمنما
ساکن آب شیرین و نیز آبهای لبشور. نزدیک بستر. مهاجر در رودخانه.
از سطح تا کف آب زندگی میکند.
ساکن آبهای معتدل با دمای 4 تا 20 درجه سانتیگراد.
در آبهای راکد رودها، دریاچهها، کانالها و مخازن آبی، بستر شنی و نرم رودهای بزرگ. لاروها بیشتر از بالغین وارد تودهء آبی میشوند.
مختصات جغرافیایی: از 65°شمالی تا 40°جنوبی
■ مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک ماهی سیمنما
• خصوصیات فیزیولوژیک و ریخت شناسی: باله پشتی دارای 3 شعاع سخت و 8 شعاع نرم | باله مخرجی دارای 3 شعاع سخت و 19-22 شعاع نرم | باله سینهای دارای 1 شعاع سخت و 14-16 شعاع نرم | باله شکمی دارای 2 شعاع سخت و 8 شعاع نرم | باله دمی دوشاخه | خط جانبی دارای 45-49 فلس | روی خط جانبی 8-10 ردیف و زیر آن 5-6 ردیف فلس قرار دارد | تعداد مهرههای ستون فقرات 39-40 عدد | تعداد جاروییهای آبششی (Gill Rakers) 15-17 عدد | بدن دوکیشکل | موقعیت دهان نیمهانتهایی / زیرین | دهان بدون قابلیت بیرون زدن و لولهای شدن | قطر چشم تقریبا برابر طول پوزه در نمونههای بزرگتر از 10 سانتیمتر | دندان حلقی با فرمول 2,5-2,5 | پایه بالههای زوج نارنجی یا قرمزفام است. | باله دمی 17-19 شعاع دارد. | بدن پهن با سطح پشتی تیره و پلهوهای نقرهای. پهنای بدن 37-45 درصد طول بدن است.
• اندازه: حداکثر طول کل 45.5 سانتیمتر و طول کل میانگین آن 20 سانتیمتر است. وزن آن تا 1 کیلوگرم میرسد. در حوضه دریای خزر، حداکثر طول آن 27.2 سانتیمتر و وزن 481 گرم است. در تالاب انزلی طول آن زیر ده سانتیمتر و در مازندران تالاب لپوی زاغمرز و آببندانها، طول متوسط 12.1 سانتیمتر است.
• طول عمر: در تالاب انزلی تا 4 سال و در دلتای رود ولگا تا 8 سال مشاهده شده است، اگرچه حداکثر طول عمرش را تا 12 سال نیز گزارش میکنند.
• غذا: از بیمهرگان کفزی تغذیه میکند مثل کرمها، سختپوستان ریز، لارو حشرات، دافنی، سیکلوپس و گاهی نیز از گیاهان.
• ژنتیک: تعداد کروموزومهای هاپلوئید / گامتیک (n) برابر 26 و تعداد کروموزومهای دیپلوئید / زیگوتیک (2n) برابر 52-52 است.
• ویژگیهای رفتاری: بیخطر برای انسان. شبگرد.
• سایر توضیحات: بوسیله ماهیان شکارچی مثل ماهی سوف شکار میشود.
رشد در این گونه بصورت آلومتریک منفی است.
■ تولیدمثل ماهی سیمنما
در 2 تا 4 سالگی و بیشتر از 3 سالگی بالغ میشود.
تخمریزی متناوب و در دمای 18 تا 22 درجه سانتیگراد از فروردین تا خرداد و تیر انجام میشود. در اروپا، بین ماههای مارس تا جولای تخمریزی میکند.
در هر فصل تولیدمثلی، 2-3 بار امکان تخمریزی دارد.
تخمریزی شبها یا صبح خیلی زود و در چند نوبت روی بسترهای گیاهی انجام میشود.
هماوری مطلق 11 تا 82 هزار عدد تخم در منابع ایران و در سایر کشورها تا 100 هزار عدد ذکر شده است.
در آبهای باز تخمریزی کرده و از تخم و نوزاد نگهداری نمیکند.
چندنر تخمهای یک ماده را بارور میکنند.
تخمها چسبناک هستند و به کف میچسبند. رنگ آنها زرد، نارنجی یا کهربایی است. قطر تخم 2 میلیمتر است.
با گونه سیاهکولی (Vimba vimba) تشکیل دورگه میدهد.
■ صید ماهی سیمنما
صید ورزشی با قلاب.
■ ارزشهای اقتصادی ماهی سیمنما
ارزش صید تجاری کمی دارد. گاهی در بازارهای گیلان دیده میشود. تیغ زیادی دارد. رشد آن نیز کم است و همراه ماهیان دیگر همسایز فروخته میشود.
جذابیت صید ورزشی دارد.
گاهی در آکواریومهای شهری نگهداری میگردد.
گاهی به عنوان طعمه برای صید ماهیان باارزشتر استفاده میشود.
■ وضعیت ذخایر ماهی سیمنما
در سیاهه قرمز گونههای IUCN، دارای وضعیت "کمترین نگرانی" (LC) است.
با توجه به پراکنش وسیع در حوضه جنوبی دریای خزر و فراوانی نیاز و عدم بهرهبرداری اقتصادی در مقیاس وسیع، شرایط به نسبت خوبی دارد.
■ بهداشت و بیماریهای ماهی سیمنما
بیماری انگلی نقطهء سیاه ( Black Spot Disease)، خاص آبزیان، در این گونه گزارش شده است.
○ تصاویر و فیلم از ماهی سیمنما: |