:: ماهیان آبهای داخلی ایران ← خانواده قنات‌ماهیان ← گونه ماهی نازک
• در رده‌بندی‌های جدید، از خانواده کپورماهیان (Cyprinidae) خارج و در خانوادهء مستقل قنات‌ماهیان (Leuciscidae) قرار گرفته است.
■ سیستماتیک:
■ نام علمی گونه: Chondrostoma regium (Heckel, 1843)j
:: نام فارسی و محلی ایران: ماهی نازک ،ماهی نازی، سیاه‌دم، کپور پوزه‌دار، نازک‌ماهی تیگره
• اسامی محلی » دم‌سیاه، حیف نان، جاخورَک، سیاه‌دیم
:: رده‌بندی کامل ↓
← Class: Actinopterygii (رده: پرتوبالگان)
← Infraclass: Teleostei (فرو رده: پیوسته‌استخوانان)
← Order: Cypriniformes (راسته: کپورماهی‌سانان)
← Family: Leuciscidae (خانواده: قنات‌ماهیان) (En: Minnows or carps)
◄ در منابع قدیمی در خانوادهء Cyprinidae (کپورماهیان) و زیرخانواده Leuciscinae بوده است.
← Subfamily: Leuciscinae
← Genus: Chondrostoma (جنس: حبه‌دهان‌ها)
← Species: Chondrostoma regium (گونه: ماهی نازُک)
:: نام انگلیسی: Brond snout و نیز: King nase, Mesopotamian nase
• سایر زبان‌ها: عربی » بلوت ملوکی، زوری
:: برخی از اسامی مترادفِ علمی قدیمی، یا غیرمعتبر: Chondochilus regius
:: ریشه لغوی: Chondrostoma: از واژه chondros (لاتین)= غضروف + stoma (یونانی) دهان. اشاره به حالت لایهء برجسته روی لب پایینی
■ کشورهای محل زندگی ماهی نازک
• بومی در ایران و نیز:
عراق، سوریه و ترکیه
■ زیستگاه‌های گزارش‌شده ماهی نازک
• در ایران، حوضه‌های آبریز دجله و اصفهان. در رودخانه‌های سیمره، سیروان، زاب کوچک، گاماسیاب، دینه‌ور، مارون، بازفت، کوهرنگ، کارون، خرسان، آرمند، کرخه، زهره و زاینده‌رود و نیز تالاب‌های شادگان و هورالعظیم و نیز رودهای کر، بشار، ماربر، دیده شده است.
• سایر نقاط جهان: حوضهء آبریز دجله و فرات.
■ ویژگی‌های زیستگاه ماهی نازک
ساکن آب شیرین. بستر و دور از بستر.
ساکن آبهای نیمه‌گرمسیری.
ساکن رودها و دریاچه‌ها و مخازن آبی. بسترهای سنگی و آبهای آرام و ساکن و دریاچه‌ها را ترجیح می‌دهد.
در قسمت‌های میانی و فوقانی و رودخانه‌هایی که دارای آب شفاف، بستر ماسه‌ای-قلوه‌سنگی و سرعت حدود 1 متر برثانیه وجد دارد. دمای آب در این مناطق از 3 تا 21 درجه سانتیگراد است.
■ مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک ماهی نازک
• شکل بدن: باله پشتی دارای 3 شعاع سخت و 8-10 شعاع نرم | باله مخرجی دارای 3 شعاع سخت و 9-12 شعاع نرم | باله سینه‌ای دارای 15-17 شعاع نرم | باله شکمی دارای 8-9 شعاع نرم | باله دمی دوشاخه | تعداد جارویی‌های آبششی (Gill Rakers) برابر 25-34 عدد | روی خط جانبی 62-73 فلس دارد | بالای خط جانبی 9-13 ردیف و پایین آن 4-6 ردیف فلس دارد. | تعداد مهره‌ها برابر 43-49 عدد | دهان کمانی و نیمه‌انتهایی با یک لایهء شاخی نازک روی فک پایینی | باله‌های پشتی و دمی لبهء سیاه دارند | فرمول دندان حلقی 5-5 یا 6-6 یا 7-7 بوده و دندانه‌دار نیست. | سطح پشتی سبز نقره‌ای با انعکاس‌های متمایل به آبی و پهلوها و سطح شکمی سفید نقره‌ای است. باله پشتی و دمی خاکستری و سایرین شفاف هستند. بعضی نمونه‌ها باله‌های نارنجی درخشان دارند که باله سینه‌ای روشن‌تر است. | بدن دوکی‌شکل
• اندازه: حداکثر طول کل 40 سانتمیتر است. بیشترین وزن گزارش‌شده 1 کیلوگرم است.
• طول عمر: بیش از 7 سال
• غذا: همه‌چیزخوار است. تغذیه از لارو حشرات و تخم و بچهء ماهیان و نیز دیاتوم‌ها و جلبک.
• ژنتیک:
• ویژگی‌های رفتاری: بی‌خطر برای انسان.
• سایر توضیحات:
■ تولیدمثل ماهی نازک
از اندازهء حدود 15 تا 19 سانتیمتر و در سن 3 سالگی بالغ می‌شود.
تخمریزی بسته به مکان از ماه مارس تا ژوئن انجام می‌شود.
هماوری تا 13280 عدد تخم گزارش شده است.
■ صید ماهی نازک
معمولا با قلاب صید می‌شود.
■ ارزش‌های اقتصادی ماهی نازک
ارزش صید ورزشی و صید محدود محلی دارد.
■ وضعیت ذخایر ماهی نازک
در سیاهه قرمز گونه‌های IUCN، دارای وضعیت "کمترین نگرانی" (LC) است.
■ بهداشت و بیماری‌های ماهی نازک
در رود بهشت‌اباد در چهارمحال و بختیاری، انگل‌های Lernaea cyprinacea, Dactylogyrus ergensi, Ichthyophthirius multifilis و Myxobolus از این گونه گزارش شده است.
در رودهای دز و کارون انگل ژیروداکتیروس از گونهء همجنس (احتمالا همین گونه) گزارش شده است.
انگل دیژن چشمی Diplostomum spathaceum و Tylodelphys clavata از این ماهی گزارش شده است.
انگل دیژن چشمی Tylodelphys clavata از ماهی نازک در تالاب چغاخور گزارش شده است.
انگل Philometra در محوطهء شکمی این ماهی و تریکودینا از پوست و آبشش آن در رودخانه بهشت‌آباد گزارش شده است.
○ تصاویر و فیلم از ماهی نازک:
|
