:: ماهیان آب‌های داخلی ایران ← خانواده گاوماهیان ← گونه گاوماهی عمق‌زی

• این گونه در بخش ماهیان دریای خزر نیز مورد اشاره قرار گرفته است.

■ سیستماتیک:

■ نام علمی گونه: Ponticola bathybius (Kessler, 1877)j
:: نام فارسی و محلی ایران: گاوماهی عمق‌زی، گاوماهی
• اسامی محلی » بوسی (مازندان)

:: رده‌بندی کامل ↓
← Class: Actinopterygii (رده: پرتوبالگان)
← Infraclass: Teleostei (فرو رده: پیوسته‌استخوانان)
← Order: Gobiiformes (راسته: گاوماهی‌سانان)→ منابع قدیمی‌تر: سوف‌ماهی‌سانان
← Suborder: Gobioidei (زیرراسته: گاوماهی‌واران)
← Family: Gobiidae (خانواده: گاوماهیان) (En: Gobies)
← Subfamily: Gobiinae
← Genus: Ponticola
← Species: Ponticola bathybius (گونه: گاوماهی عمق‌زی)

:: نام انگلیسی: Deepwater Goby -
• سایر زبان‌ها: ترکی » Dərinlik xulu
:: برخی از اسامی مترادفِ علمی قدیمی، یا غیرمعتبر: Gobius bathybius, Neogobius bathybius, Chasar bathybius
:: ریشه لغوی: -

■ کشورهای محل زندگی گاوماهی عمق‌زی

• گزارش‌شده از ایران در دریای خزر و کشورهای دیگر نظیر:
روسیه، آذربایجان

■ زیستگاه‌های گزارش‌شده گاوماهی عمق‌زی

• بومی در حوضه آبریز دریای خزر. در سواحل جنوبی خزر مخصوصا در منطقه شبه‌جزیره میانکاله زندگی می‌کند.
• سایر نقاط جهان:
فقط دریای خزر، در ناحیه شمالی خزر بسیار نادر است.

■ ویژگی‌های زیستگاه گاوماهی عمق‌زی
ساکن آب‌های لب‌شور و نزدیک بستر.
تا عمق 198 متری مشاهده شده است.
ساکن نواحی معتدله.
به آب‌های شیرین وارد نمی‌شود. اغلب در مناطق عمیق دریای خزر وجود دارد. آب‌های سردتر و مناطق با بستر ماسه‌ای را ترجیح می‌دهد و کمتر در بستر گلی مشاهده می‌شود.

■ مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک گاوماهی عمق‌زی

• شکل بدن: اولین باله پشتی دارای 7 شعاع سخت غیرمنشعب و باله دومی دارای یک شعاع سخت غیرمنشعب و 14-16 شعاع منشعب است. | ماهی باریک و کشیده و به رنگ روشن و فاقد هرگونه لکه است. | پوزه باریک | سر بلند و پهن نمی‌باشد | انتهای دومین باله پشتی کوتاه‌تر از سایر قسمت‌های این باله است | از نظر شکل ظاهری شبیه به گاوماهی شنی است | تعداد فلس‌ها پهلویی بین 50 تا 65 عدد ذکر شده است | انتهای دومین باله پشتی کوتاهتر از سایر قسمت‌ها است. | پس سر فلس‌های نوع دایره‌ای دارد
• اندازه: حداکثر طول کل 29.3 سانتیمتر. در ایران در نرها طول بدن 13 تا 25 سانتیمتر و حداکثر 25.2 و در ماده‌ها 11 تا 16 سانتیمتر، حداکثر 16.8 است. وزن آن‌ها 69 تا 165 و به طور متوسط 124 گرم است.
• طول عمر: 4 سال.
• غذا: یکی از غذاهای مهم آن میگوی خزر (Palaemon) است.
• ژنتیک: در سواحل ایران، دارای نمونه‌های جمعیتی مجزا است.
• خصوصیات رفتاری: بی‌خطر برای انسان.
• سایر توضیحات: -

■ تولیدمثل گاوماهی عمق‌زی

در بخش غرب و مرکز خزر، در ماه‌های ژوئن و جولای تخمریزی می‌کند.
بلوغ جنسی این ماهی در 1 سالگی است و هرسال تخم‌ریزی می‌کند.
هم‌آوری آن بین 312 تا 2979 عدد و بطور متوسط 963 عدد تخمک است.
قطر تخمک‌ها 2.4 تا 2.6 میلیمتر است.
در بخش جنوبی دریای خزر تخمریزی در نیمه دوم ماه خرداد تا اواخر تیرماه انجام می‌شود. تخمریزی آن یک‌نوبتی است.
برای تولیدمثل دراوایل بهار نرهای آماده تولیدمثل به ساحل نزدیک می‌شوند و در این زمان ماده‌ها در عمق 20 تا 30 متری باقی می‌مانند و در اردیبهشت به ساحل نزدیک می‌شوند.
این گونه پس از تولیدمثل بلافاصله به عمق 10 تا 15 متری بر می‌گردد.

■ صید گاوماهی عمق‌زی

روش صید با تورهای گوشگیر و پرتابی (ماشک) است.

■ ارزش‌های اقتصادی گاوماهی عمق‌زی

در ایران مصرف نمی‌شود اما ارزش خوراکی دارد و با توجه به اندازه مناسب آن در مناطقی از کشور آذربایجان صید می‌شود.

⧠ وضعیت ذخایر گاوماهی عمق‌زی

در سیاهه قرمز گونه‌ها دارای وضعیت "ارزیابی نشده" است.

■ بهداشت و بیماری‌های گاوماهی عمق‌زی

آلودگی با نماتد Dichelyne minutus در این گونه گزارش شده است.

○ تصاویر و فیلم‌ از گاوماهی عمق‌زی