■ مشخصات کلی خانواده سنگسرماهیان (Haemulidae):

»» خانواده سنگسرماهیان، جزو راسته سوف‌ماهی‌سانان (Perciformes) می‌باشند.

ریشه لغوی: یونانی >> Haimaleos = خونی

نام انگلیسی: Grunts, Sweetlips, Rubberlips, Hotlips

نام فارسی: سنگسرماهیان

■ خصوصیات زیستی و شیلاتی خانواده سنگسرماهیان Haemulidae:

• پراکنش در اقیانوس اطلس، آرام و هند.
• این خانواده، 23 جنس و 133 گونه دارد
• بدن دوکی‌شکل، تاحدی عریض و در مقطع فشرده است.
• اغلب دریازی هستند، برخی ساکن آب لب‌شور و ندرتا ساکن آب شیرین می‌باشند.
• باله پشتی کشیده بوده و دارای 9 تا 14 خار و 11 تا 26 شعاع نرم است. یکی از خارها بسیار قویتر است.
• باله مخرجی دارای 3 خار بوده و 6 تا 18 شعاع نرم دارد.
• باله شکمی دارای یک خار و 5 شعاع نرم است.
• باله دمی لبه‌دار یا بریده است.
• دهان کوچک، انتهایی، کمی قابل‌ارتجاع و دارای لب‌هایی نازک است.
• دندان‌های آرواره‌ای از نوک‌دار و تیز Cardiform، اغلب فاقد دندان‌های کامی.
• سرپوش آبششی دارای لبه کامل.
• فلس‌های شانه‌ای بوده و روی گونه‌ها و سرپوش آبششی را می‌پوشاند.
• اغلب دارای منافذی در ناحیه چانه.
• هفت قوس آبششی (Branchostegal rays).
• 26 یا 27 مهره.
• بالغین در طول روز غیر فعال هستند و در پناهگاه‌های زیر آب مستقر میشوند. شب‌ها از پناهگاه خارج شده و از بی‌مهرگان کفزی تغذیه می‌کنند.
• در بخش‌های پلاژیک تخمریزی می‌کنند. از تخم‌ها مراقبت نمی‌نمایند.
• ماهیان جوان برای نگهداری در آکواریوم مناسبند، اما بالغین نیاز به مخازن بزرگ دارند.
• قابلیت تولید صدا توسط دندان‌های موجود در حلق را دارند، از این‌رو سنگسر ماهیان غرغرکننده نیز نامیده می‌شوند.
• حداکثر طول گونه‌ها به 80 سانتیمتر می‌رسد.
• نام قدیم این خانواده Pomadasidae بوده است.
• به آب‌های کم‌عمق ساحلی، مناطق صخره‌ای مرجانی و آب‌های گل آلود برای زندگی علاقه دارند.
• از ماهیان مهم شیلاتی برای مصرف تغذیه انسان هستند. بصورت تازه، منجمد، خشک و شور مصرف می‌شوند.
• صید آن‌ها توسط ترال کفروب، رشته قلاب‌های طویل، تور گوشگیر و گرگور انجام می‌شود

 

■ پراکنش در آب‌های ایران:

• جنس‌ها: در آب‌های ایرانی خلیج فارس و دریای عمان، سه جنس از خانواده سنگسرماهیان گزارش شده است:

• 1. Diagramma >> شامل 1 گونه
• 2. Plectorhinchus >> جنس شیرین‌لب، شامل 9 گونه
• 3. Pomadasys >>جنس سنگسر، شامل 7 گونه

 

• گونه‌های سنگسرماهیان ایران: هفده گونه از سه جنس فوق در آب‌های ایرانی خلیج فارس و دریای عمان گزارش شده اند که به شرح جدول زیر می باشند:
(گونه های Plectorhinchus pictus و Plectorhinchus picus, متفاوتند که باید به این مساله دقت شود.)

با کلیک روی نام هر گونه، به صفحه اطلاعات کامل آن گونه بروید ↓