:: ماهیان دریای خزر ایران ← خانواده شگ ماهیان ← گونه کیلکای چشمدرشت
■ سیستماتیک:
■ نام علمی گونه: Clupeonella grimmi (Kessler, 1877)j
:: نام فارسی و محلی ایران: کیلکای چشمدرشت
• اسامی محلی » کیلکا
:: ردهبندی کامل ↓
← Class: Actinopterygii (رده: پرتوبالگان)
← Infraclass: Teleostei (فرو رده: پیوستهاستخوانان)
← Order: Clupeiformes (راسته: شگماهیسانان)
← Family: Clupeidae (خانواده: شگماهیان) (En: Herrings, shads, sardines, menhadens)
← Subfamily: Ehiravinae
← Genus: Clupeonella
← Species: Clupeonella grimmi (گونه: کیلکای چشمدرشت)
:: نام انگلیسی: Southern Caspian sprat و نیز: Bigeye kilka, Sardella
• سایر زبانها: روسی » Bolsheglazaya tyul'ka
:: برخی از اسامی مترادفِ علمی قدیمی، یا غیرمعتبر: Harengula macrophthalma
:: ریشه لغوی: Clupeonella: از واژه clupea (لاتین) =ساردین، برگرفته از Clupeus به معنی سپر
■ کشورهای محل زندگی کیلکای چشمدرشت:
:: گزارششده از آبهای ایران در دریای خزر و نیز:
روسیه، آذربایجان، قزاقستان، و ترکمنستان.
■ زیستگاههای گزارششده کیلکای چشمدرشت:
:: بومی در آبهای ایرانی دریای خزر،
سایر اکوسیستمها: دریای خزر،
بیشتر در نواحی مرکزی و جنوبی آن.
■ ویژگیهای زیستگاه کیلکای چشمدرشت:
ساکن آبهای لبشور بوده و پلاژیک است. مهاجرتهای داخل دریا دارد.
از عمق 32 متری مناطق گرمسیری دیده میشود.
بررسیهای انجامشده در سال 1374 نشان میدهد که بیشترین تراکم را در اعماق 40 تا 200 متری دارد.
بصورت گلهای در دریای خزر زندگی میکنند و به سواحل نزدیک نمیشوند.
در ماه های مارس آوریل در لایههای بالایی آب و در تابستان و پاییز در عمق 16 تا 32 متری به سر میبرند.
مختصات جغرافیایی: از 43° شمالی تا 35° شمالی و 47° شرقی تا 54° شرقی
■ مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک کیلکای چشمدرشت:
• شکل بدن: باله پشتی دارای 13-21 شعاع نرم | باله مخرجی دارای 12 تا 23 شعاع نرم | بدن تقریبا تیغهای | سر دراز و باریک و بزرگ و 25 درصد طول چنگالی را شامل میشود | شکم دارای تیغه (keel) تیز است که 26 تا 32 صفحه اسکات دارد | فاقد برجستگی مشخص در نوک فک بالایی | خارهای آبششی 43 تا 50 عدد | تعداد مهرها 44 تا 49 عدد | قطر چشم 28 درصد طول سر
• اندازه: حداکثر طول استاندارد کیلکای چشمدرشت 14.5 سانتیمتر و بیشتر 11 سانتیمتر است. حداکثر وزن 20 گرم.
• طول عمر: در پژوهشها تا 6 ساله گزارش شده است.
• غذا: بیشتر از پاروپایان و نیز میگوسانان Mysid پلاژیک و ماهیان کوچک تغذیه میکند.
• ژنتیک: -
• خصوصیات رفتاری: بیخطر برای انسان. مهاجرتهای داخل دریای خزر دارند. در تابستانها در جنوب دریای خزر است، در بهار به مناطق میانی دریا مهاجرت میکند و در ماه نوامبر دسامبر مجددا به جنوب دریای خزر بر میگردد.
• سایر توضیحات:
-
■ تولیدمثل کیلکای چشمدرشت:
تولیدمثل در ماه های ژانویه تا سپتامبر (دی تا شهریور) بصورت متناوب در آبهای آزاد انجام میشود.
در دوسالگی بالغ میشود و در مناطقی با دمای آب 6 تا 13 درجه سانتیگراد و شوری 12.6 تا 13 قسمت در هزار تخمریزی میکند. همآوری مطلق 15900 عدد تخمک است. در فصل تابستان سال 1374 در جنوب دریای خزر 71 درصد نر و 29 درصد ماده بودند.
■ صید کیلکای چشمدرشت:
صید تجاری و با تورهای مخروطی همراه با سایر کیلکاماهیان دارد.
■ ارزشهای اقتصادی کیلکای چشمدرشت:
ماهی با ارزش تجاری است. هم بصورت مستقیم و هم بصورت کنسرو شده مصرف دارد. علاوه بر مصرف انسانی، به عنوان پایه برای غذاهای دام استفاده میشود.
غذای ماهیان باارزش دیگر نظیر تاسماهیان و آزاد ماهیان است.
■ وضعیت ذخایر کیلکای چشمدرشت:
در سیاهه قرمز گونههای IUCN، دارای وضعیت "در معرض انقراض" (EN) است.
فراوانی این ماهی نسبت به گونه کیلکای آنچووی کمتر است، بطوری که بیوماس آن در جنوب دریای خزر 67.1 هزار تن برآورد گردیده است.
ظهور شانهدار دریای خزر (mnemiopsis leidyi) و نیز فشار صید، آسیب زیادی به ذخایر آن زده است.
■ بهداشت و بیماریهای کیلکای چشمدرشت:
-
○ تصاویر و فیلم از کیلکای چشمدرشت:
|