تماس درباره ما منابع سایت سایر آبزیان گونه های ماهی خانواده ماهیان آبهای داخلی آبهای داخلی  
 
 
 
 
  آب‌های داخلی ایران
سیاه‌ماهی هراتی
( Capoeta heratensis )
 
سیاه‌ماهی هراتی

:: ماهیان آب‌های داخلی ایران خانواده کپورماهیان گونه سیاه‌ماهی هراتی

◄ در گذشته بیشتر به عنوان زیرگونه‌ای از Capoeta capoeta عنوان می‌شد، اما از سال 2012 به عنوان گونهء مستقل معتبر شناخته شده است.

■ سیستماتیک:

■ نام علمی گونه: Capoeta heratensis (Keyserling, 1861)j
:: نام فارسی و محلی ایران: سیاه‌ماهی هراتی، سیاه‌ماهی هرات، سیاه‌ماهی
• اسامی محلی » -

:: رده‌بندی کامل ↓
Class: Actinopterygii (رده: پرتوبالگان)
Infraclass: Teleostei (فرو رده: پیوسته‌استخوانان)
Order: Cypriniformes (راسته: کپورماهی‌سانان)
Family: Cyprinidae (خانواده: کپورماهیان) (En: Minnows or carps)
Subfamily: Cyprininae
Genus: Capoeta (جنس: سیاه‌ماهی)
Species: Capoeta heratensis (گونه: سیاه‌ماهی هراتی)

:: نام انگلیسی: Herat scraper و نیز: Transcaspian kharamulya
• سایر زبان‌ها: -
:: برخی از اسامی مترادفِ علمی قدیمی، یا غیرمعتبر: Scaphiodon heratensis, Varicorhinus capoeta, Capoeta capoeta heratensis
:: ریشه لغوی: Capoeta: از واژه kapwaeti، نام محلی ماهی در آذربایجان و گرجستان / heratensis، از نام شهر هرات در افغانستان.

■ کشورهای محل زندگی سیاه‌ماهی هراتی

• گزارش‌شده در ایران و نیز:
• افغانستان، ترکمنستان

■ زیستگاه‌های گزارش‌شده سیاه‌ماهی هراتی

• بومی ایران، حوضه حوضهء آبریز هریرود. استان خراسان رودخانه تجن، دریاچه بزنگان، دشت کویر. کلات، زنگلو و کشف‌رود، رودهایی مثل آل و بیدواز در حوضه‌های کویر نمک. ممکن است بوسیلهء انسان به حوضهء آبریز خزر منتقل شده باشد.

■ ویژگی‌های زیستگاه سیاه‌ماهی هراتی
ساکن رودهای آب شیرین، بستر و دور از بستر.
ساکن آب‌های نیمه‌گرمسیری.
رودخانه‌ها و دریاچه‌های آب شیرین، نسبت به تغییرات شوری تا حدی مقاوم است. در دریاچهء بزنگان در لابه لای گیاهانی مثل نی.
در مناطقه با عمق 50-100 سانتیمتر دیده می‌شومد. رودها و مناطق دارای آب آرام و عمیق و گرم را ترجیح می‌دهد.

■ مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک سیاه‌ماهی هراتی

• شکل بدن: باله پشتی دارای 3-4 شعاع غیرمنشعب و 7-8 شعاع منشعب | باله مخرجی دارای 3 شعاع غیرمنشعب و 5 شعاع منشعب | باله سینه‌ای دارای 16-18 شعاع | باله شکمی دارای 8 شعاع نرم | تعداد جارویی‌های آبششی (Gill Rakers) برابر 16-20 عدد | خط جانبی دارای 46-54 فلس است. | تعداد مهره‌ها مجموعا 40-43 عدد | دارای دو جفت سبیلک، سبیلک قدامی کوچک و به حاشیه قدامی حدقه چشم نمی‌رسد و دومین سبیلک تا بخش میانی حدقه چشم امتداد دارد. | باله پشتی بدون لبه، اولین خار باله پشتی دندانه‌دار | طول استاندارد 4-4.5 برابر ارتفاع بدن | بدن پوشیده از لکه‌های تیره پراکنده.
• اندازه: میانگین طول استاندارد 30 سانتیمتر
• طول عمر: -
• غذا: حشرات آبزی و گیاهان
• ژنتیک:
• خصوصیات رفتاری: بی‌خطر برای انسان.
• سایر توضیحات: تفاوت ظاهری بین جمعیت‌های این گونه وجود دارد از جمله جمعیت هریرود دارای بدن پهن‌تر و نوک پوزه بالاتر، جمعیت رودخانه آل دارای بدن باریک‌تر، جمعیت رودخانه بیدواز نوک پوزه پایین‌تر و باله سینه‌ای در موقعیت جلوتر نسبت به حالت میانگین است. این مساله تحت تاثیر خصوصیات زیستگاه است.

■ تولید مثل سیاه‌ماهی هراتی

زمان تخمریزی از اسفند شروع می‌شود و تا تیر و شهریور ادامه می‌یابد.

■ صید سیاه‌ماهی هراتی

-

■ ارزش‌های اقتصادی سیاه‌ماهی هراتی

در دریاچه بزنگان تعداد آن زیاد بوده و دارای ارزش صید ورزشی است.

وضعیت ذخایر سیاه‌ماهی هراتی

در سیاهه قرمز گونه‌های IUCN، دارای وضعیت ارزیابی‌نشده است. برای آن وضعیت کمترین نگرانی (LC) پیشنهاد شده است. با وجود گستردگی زیاد منطقهء پراکنش، خشکسالی‌های حوضهء آبریز هریرود هنوز نتوانسته تهدیدی برای آن ایجاد کند.

■ بهداشت و بیماری‌های سیاه‌ماهی هراتی

-

تصاویر و فیلم‌ از سیاه‌ماهی هراتی:

سیاه‌ماهی هراتی سیاه‌ماهی هراتی سیاه‌ماهی هراتی
سیاه‌ماهی هراتی، رود کلات، هریرود
عکس: جولاده رودبار و همکاران
سیاه‌ماهی هراتی، چشمه‌گیلاس هریرود
عکس: زارعیان و همکاران
پراکنش سیاه‌ماهی هراتی
نقشه: جولاده رودبار و همکاران
سیاه‌ماهی هراتی سیاه‌ماهی هراتی
ترسیمی از سیاه‌ماهی هراتی
سیاه‌ماهی هراتی

فیلم‌هایی از سیاه‌ماهی هراتی
 
 

↓صفحات پیشنهادی برای مطالعه↓


خانواده Cyprinidae: کپورماهیان در آب‌های داخلی ایران
خانواده Cyprinidae: کپورماهیان در دریای خزر

گونه Capoeta coadi : سیاه‌ماهی کُد
گونه Capoeta macrolepis : سیاه‌ماهی درشت‌پولک
گونه Capoeta aculeata : سیاه‌ماهی خاردار

گونه Turcinoemacheilus saadii : ماهی لوچ کوتوله سعدی