:: ماهیان آب‌های داخلی ایران ← خانواده سگ‌ماهیان جویباری ← گونه رفتگرماهی ابن سینا

■ سیستماتیک:

■ نام علمی گونه: Cobitis avicennae Mousavi-Sabet, Vatandoust, Esmaeili, Geiger & Freyhof, 2015jو
:: نام فارسی و محلی ایران: رفتگرماهی ابن سینا، سگ‌ماهی جویباری ابن سینا، لوچ خاردار زاگرس
• اسامی محلی » مارماهی

:: رده‌بندی کامل ↓
← Class: Actinopterygii (رده: پرتوبالگان)
← Infraclass: Teleostei (فرو رده: پیوسته‌استخوانان)
← Order: Cypriniformes(راسته: کپورماهی‌سانان)
← Family: Cobitidae (خانواده: رفتگرماهیان / سگ‌ماهیان جویباری) (En: Loaches)
← Subfamily: Cobitinae
← Genus: Cobitis
← Species: Cobitis avicennae (گونه: رفتگرماهی ابن سینا)


:: نام انگلیسی: Avicenna spined loach، و نیز: Zagros spined loach
• سایر زبان‌ها: -
:: برخی از اسامی مترادفِ علمی قدیمی، یا غیرمعتبر: -
:: ریشه لغوی: Cobitis: از از واژه kobitis, -idos (یونانی)= نوعی ساردین و نیز مرتبط با واژه لاتین kobios=Gobius=گاوماهی / Avicenna= نام دانشمند و پزشک نامدار ایرانی، ابن سینا در زبان لاتین.

■ کشورهای محل زندگی رفتگرماهی ابن سینا

• بومی انحصاری در آب‌های ایران.

■ زیستگاه‌های گزارش‌شده رفتگرماهی ابن سینا

:: فقط در ایران
اولین بار در استان همدان، رود گاماسیاب در دهنو، شاخه‌ای مرتبط با کرخه. حوضهء آبریز دجله، در رودهای گاماسیاب، دینه‌ور و لیله‌رود

■ ویژگی‌های زیستگاه رفتگرماهی ابن سینا

ساکن آب شیرین. در بستر و دور از بستر.
ساکن آب‌های نیمه‌گرمسیری
در عمق حداکثر 1 متری
محل کشف گونه، چشمه‌ای باریک و کم‌عمق با ساختار غیرهمسان شامل تخته‌سنگ، قلوه‌سنگ، سواحل شنی و... بود. آب در زمان نمونه برداری صاف با جریان متلاطم بود و نمونه‌ها روی قلوه‌سنگ‌ها بودند.

■ مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک رفتگرماهی ابن سینا

• شکل بدن: باله پشتی دارای 2 شعاع سخت و 6 شعاع نرم | باله مخرجی دارای 2 شعاع سخت و 5 شعاع نرم | باله سینه‌ای دارای 7-8 شعاع نرم | باله شکمی دارای 5-6 شعاع نرم | مجموع مهره‌ها 39-40 عدد. | بدن کشیده با مقطع دایره‌ای | فاقد خال بالای پایهء باله پشتی و همچنین پایین آن |
• اندازه: حداکثر طول استاندارد 10.9 سانتیمتر .
• طول عمر: -
• غذا: -
• ژنتیک: -
• ویژگی‌های رفتاری: بی‌خطر برای انسان.
• سایر توضیحات: -

■ تولیدمثل رفتگرماهی ابن سینا

نر و ماده شکل متفاوتی دارند. ماده‌ها بزرگتر هستند، اما باله سینه‌ای نرها بزرگتر است.

■ صید رفتگرماهی ابن سینا

صید تجاری ندارد.

■ ارزش‌های اقتصادی رفتگرماهی ابن سینا

ارزش صید تجاری ندارد اما چون فقط در ایران وجود دارد، دارای ارزش اکولوژیک بالا است.

■ وضعیت ذخایر رفتگرماهی ابن سینا

در سیاهه قرمز گونه‌های IUCN، دارای وضعیت ارزیابی‌نشده است، اما برای آن وضعیت در معرض خطر (EN) پیشنهاد شده است. جمعیت‌های این ماهی تنها در سه نقطه و به میزان کم زندگی می‌کنند. این گونه تحت تاثیر اثرات منفی خشکسالی، استخراج آب برای مقاصد کشاورزی، آلودگی، از بین رفتن زیستگاه بدلیل برداشت سنگ از بستر رودخانه و... است. در کمتر از 5 منطقه زندگی می‌کند.

■ بهداشت و بیماری‌های رفتگرماهی ابن سینا

-

○ تصاویر و فیلم‌ از رفتگرماهی ابن سینا: