:: ماهیان خلیج فارس و دریای عمان ← خانواده شگماهیان ← گونه ماهی صبور دهانگشاد
■ سیستماتیک:
■ نام علمی گونه: Tenualosa toli (Valenciennes, 1847)jj
:: نام فارسی و محلی ایران: صبور دهانگشاد، -
• اسامی محلی » زبور
:: ردهبندی کامل ↓
← Class: Actinopterygii (رده: پرتوبالگان)
← Infraclass: Teleostei (فرو رده: پیوستهاستخوانان)
← Order: Clupeiformes (راسته: شگماهیسانان)
← Family: Clupeidae (خانواده: شگماهیان) (En: Herrings, shads, sardines, menhadens)
← Subfamily: Dorosomatinae (زیرخانواده: شدهای جگرسیاه)
← Genus: Tenualosa (جنس: صبورها)
← Species: Tenualosa toli (گونه: ماهی صبور دهانگشاد)
:: نام انگلیسی: Toli shad و نیز: Big-mouthed tenualosa, Chinese herring,
• کشورهای عربی حاشیه خلیج پارس و دریای عمان و سایرین: سردین، عیدة، ام،
:: برخی از اسامی مترادف علمی قدیمی، یا غیرمعتبر: Alausa toli, Clupea toli, Hilsa toli, Alausa argyrochloris, Alosa argyrochloris, Alausa ctenolepis
:: ریشه لغوی:Tenualosa : از واژه tenuis (لاتین) =نازک + alausa (لاتین)= نام یک ماهی
■ کشورهای محل زندگی ماهی صبور دهانگشاد
• فهرستشده در اسامی ماهیان آبهای ایران (عوفی، 1394) و نیز:
آسیا: پاکستان، عمان، هند، بنگلادش، کامبوج، سریلانکا، تایوان، تایلند، هنگ کنگ
آفریقا: موریس
■ زیستگاههای گزارششده ماهی صبور دهانگشاد
• بومی در خلیج فارس و دریای عمان، و نیز:
دریای عرب، خلیج بنگال، خلیج تایلند، اقیانوس هند، دریای اندونزی، اقیانوس آرام، دریای جنوبی چین و...
■ ویژگیهای زیستگاه ماهی صبور دهانگشاد
دریازی، و نیز آب شیرین و لبشور. در تودهء آبهای غیرساحلی و ساحلی. احتمالا مهاجر از دریا به رود
از عمق 10 متری دیده شده است.
توان تحمل دامنهء شوری زیادی دارد.
ساکن آبهای گرمسیری با میانگین دمای 28.6 درجه سانتیگراد.
ساکن نواحی با جریان شدید آب و خورهای متلاطم.
مختصات جغرافیایی: از 23°شمالی تا 7°جنوبی و 70°شرقی تا 119°شرقی
■ مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک ماهی صبور دهانگشاد
• شکل بدن: باله شکمی دارای 8 شعاع نرم | باله دمی دوشاخه | بدن دوکیشکل و فشرده | موقعیت دهان از نوع انتهایی | قلسها از نوع دایرهای | شکم دارای 28-30 اسکات | یک برجستگی میانی واضح در آرواره بالایی دارد که وجه تمایز آن از اغلب گونههای مشابه است. | جاروییهای آبششی (Gill Rakres) ظریف اما کمتعداد هستند که در بخش پایینی کمان 60 تا 100 تا هستند. | اغلب یک لکهء نامنظم پشت منفذ آبششی است و سایر بخشهای بدن بدون لکه است. | رنگ بدن در پشت آبی-سبزفام، در پهلو نقرهای است.
• اندازه: حداکثر طول کل 60 سانتیمتر و میانگین رایج طول کل 40 سانتمیتر است.
• طول عمر: 2 سال
• غذا: پلانکتونخوار است. از پلانکتونهای گیاهی و نیز جانوری مثل پاروپایان مصرف میکند.
به نسبت ماهی صبور معمولی، خارهای آبششی کمتر دارد که نشان میدهد غذاهای بزرگتری میخورد.
• ژنتیک:
• ویژگیهای رفتاری: بیخطر برای انسان. تشکیل گلههایی در نزدیکی سواحل میدهد.
• سایر توضیحات: -
■ تولیدمثل ماهی صبور دهانگشاد
در اندازهء 29 سانتمیتری بلوغ شروع میشود.
هرمافرودیت نر به ماده است. احتمالا مهاجرت تولیدمثلی دارد.
تغییر جنیست در اندازهء 11 سانتیمتری و سن 1.24 سالگی روی میدهد.
هر ماهی تنها یکبار تا قبل مرگ، تولیدمثل میکند.
زمان تولیدمثل بین ماههای مه تا نوامبر است.
از تخم و نوزاد نگهداری نمیکند.
■ صید ماهی صبور دهانگشاد
با تور گوشگیر و سایر انواع ابزارهای صید
■ ارزشهای اقتصادی ماهی صبور دهانگشاد
دارای ارزش صید تجاری بالایی است. بصورت تازه یا خشک-شور در بازارهای کشورها دیده میشود.
تخم آن در مالزی بازار خوبی دارد و به آن خاویار آسیایی میگویند.
تلاشهایی برای تکثیر مصنوعی آن انجام شده است.
■ وضعیت ذخایر ماهی صبور دهانگشاد
در سیاهه قرمز گونههای IUCN، دارای وضعیت "گونه آسیبپذیر" (VU) است.
این گونه تحت فشار صید بیرویهاست که از سال 1980 شروع شده است. تورهای با اندازه چشمهء غیراستاندارد که ماهیان نابالغ را به دام میاندازد نیز از عوامل آسیب نسل این گونه هستند.
■ بهداشت و بیماری های ماهی صبور دهانگشاد
-
○ تصاویر و ویدئوهایی از ماهی صبور دهانگشاد:
|