:: ماهیان آب‌های داخلی ایران ← خانواده کپورماهیان ← گونه برنج‌ماهی ژاپنی

■ سیستماتیک:

■ نام علمی گونه: Oryzias latipes (Temminck & Schlegel, 1846)
:: نام فارسی و محلی ایران: برنج‌ماهی ژاپنی
• اسامی محلی » -

:: رده‌بندی کامل ↓
← Class: Actinopterygii (رده: پرتوبالگان)
← Infraclass: Teleostei (فرو رده: پیوسته‌استخوانان)
← Order: Beloniformes (راسته: منقارماهی‌سانان)
← Family: Adrianichthyidae (خانواده: شالیزارماهیان) (En: Ricefishes)
← Subfamily: Oryziinae
← Genus: Oryzias (جنس: برنج‌ماهی)
← Species: Oryzias latipes (گونه: برنج‌ماهی ژاپنی)

:: نام انگلیسی: Japanese rice fish و نیز: Japanese medaka, Medaka
• سایر زبان‌ها: ژاپنی » Minami-medaka
:: برخی از اسامی مترادفِ علمی قدیمی، یا غیرمعتبر: Poecilia latipes, Aplocheilus latipes, Oryzias latipes latipes
:: ریشه لغوی: Oryzias : از واژه oryza (یونانی)= برنج .

■ کشورهای محل زندگی برنج‌ماهی ژاپنی

• در منابع قدیمی در فهرست ماهیان ایران قرار دارد ولی نیاز به بازبینی مجدد دارد. و نیز:
• بومی در چین ،هنگ کنگ، ژاپن، کره جنوبی، لائوس، میانمار، ویتنام
• معرفی شده به افغانستان، قزاقستان، ترکمنستان، روسیه، کوبا

■ زیستگاه‌های گزارش‌شده برنج‌ماهی ژاپنی

• در ایران نامشخص
• حوضه‌های آبریز رود دا، رود ایراوادی، رود کوبان، رود مکونگ، رود سالوین، رود ییلی، دریاچه باستن، دریاچه بیوا، دریای جنوبی چین و...

■ ویژگی‌های زیستگاه برنج‌ماهی ژاپنی
ساکن آب شیرین و نیز آب‌های لب‌شور. بستر و دور از بستر. چند مهاجرتی.
در pH بین 7 تا 8 و dH بین 9 تا 19 مشاهده شده است.
ساکن آب‌های نیمه‌گرمسیری با دمای 18 تا 24 درجه سانتیگراد.
بالغین در آبگیرها، باتلاق‌ها، شالیزارها و رودهای کوچک زندگی می‌کند. چشمه‌های دارای جریان آرام را ترجیح می‌دهد. در آب‌های پایین‌دستی و لب‌شور و نیز آبگیرهای جزر و مدی سواحل نواحی خاصی از ژاپن و کره دیده شده است و دامنهء وسیع شوری را تحمل می‌کند.
برای پرورش آکواریومی، آب لب‌شور بهتر از شیرین است و باید نمک آب متعادل شود. نگهداری آنها در آکواریوم راحت است.
مختصات جغرافیایی: 55°شمالی تا 10°شمالی و 85°شرقی تا 105°شرقی

■ مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک برنج‌ماهی ژاپنی

• شکل بدن: باله پشتی دارای 6-7 شعاع نرم | باله مخرجی دارای 15-21 شعاع نرم | باله سینه‌ای دارای 9-10 شعاع نرم | باله شکمی دارای 6 شعاع نرم | باله دمی کم و بیش صاف و کوتاه | روی خط جانبی دارای 29-33 فلس است. | بدن کشیده | تعداد مهره‌ها 30-31 عدد |
• اندازه: حداکثر طول استاندارد 4 سانتیمتر.
• طول عمر: کمتر از دوسال در شرایط آزمایشگاهی
• غذا: همه‌چیزخوار است. از انواع پلانکتون و نیز بیمهرگان تغذیه می‌کند.
• ژنتیک: تعداد کروموزوم‌های هاپلوئید / گامتیک (n) برابر 24 عدد و تعداد کروموزوم‌های دیپلوئید / زیگوتیک (2n) برابر 48-48 عدد.
• خصوصیات رفتاری: بی‌خطر برای انسان.
• سایر توضیحات: انواعی از این ماهی دستکاری ژنتیکی شده و با رنگ درخشان و شب‌نما در صنعت آکواریوم عرضه می‌شوند.

■ تولیدمثل برنج‌ماهی ژاپنی

تولیدمثل در فاصلهء ماه‌های آوریل تا سپتامبر.
هماوری تا 40 عدد
تخم را مدتی قبل از رهاسازی با خود حمل می‌کند
تخم‌ها کروی، شفاف و چسبناک و کف‌چسب با رشته‌های چسبنده.

■ صید برنج‌ماهی ژاپنی

-

■ ارزش‌های اقتصادی برنج‌ماهی ژاپنی

به عنوان ماهی آکواریومی، و نیز در تحقیقات علمی به عنوان جانور آزمایشگاهی دارای اهمیت است.

■ وضعیت ذخایر برنج‌ماهی ژاپنی

در سیاهه قرمز گونه‌های IUCN، دارای وضعیت "کمترین نگرانی" (LC) است.

■ بهداشت و بیماری‌های برنج‌ماهی ژاپنی

-

○ تصاویر و فیلم‌ از برنج‌ماهی ژاپنی: