■ مشخصات کلی خانواده گاوماهیان (Gobiidae):

»» خانواده گاوماهیان، عضو راسته گاوماهی‌سانان (Gobiiformes) است.
◄ در منابع قدیمی‌تر، جزو راسته سوف‌ماهی‌سانان (Perciformes) و یا زیرراستهء آن طبقه‌بندی می‌شده است.

◄ این خانواده بدلیل داشتن نمایندگانی در آب‌های شمال ایران و آب‌های داخلی، در آن بخش‌ها هم مورد اشاره قرار گرفته است.

◄ بعضی از گونه‌های این خانواده در سال‌های اخیر از آن منفک و در خانوادهء گل‌خورک‌ها (Oxudercidae) جای گرفته‌اند.

ریشه لغوی: یونانی >> gobius = نام نوعی ماهی، goby

نام انگلیسی: Gobies

نام فارسی: گاوماهیان

■ خصوصیات زیستی و شیلاتی خانواده گاوماهیان، Gobiidae:

• نخستین باله پشتی در صورت وجود، خاردار و از باله پشتی نرم جداست، و دارای 2 تا 80 خار منعطف است.
• در آب‌های جهان، 258 جنس و 1809 گونه دارد
• باله‌های شکمی در صورتیکه بخوبی توسعه‌یافته باشند، بایکدیگر متحد شده و معمولا یک صفحه چسبنده یا مکشی ایجاد می‌نمایند.
• فلس‌ها از نوع دایره‌ای یا شانه‌ای و ندرتا در بعضی گونه‌ها فاقد فلس هستند.
• بعضی از گونه‌ها دارای سبیلک‌های برجسته در سر هستند.
• عضو حسی و کانال مربوطه بجای پهلوها روی سر قرار دارد.
• برخی گونه‌ها دارای کیسه شنا و برخی فاقد آن هستند.
• اغلب ماهیان کوچکی هستند. اغلب گونه‌ها زیر 10 سانتیمترند. کوچکترین ماهیان جهان جزو این خانواده هستند.
• اغلب گونه‌ها ساکن آب‌های شور و لب شورند. بعضی ساکن آب شیرین هستند که برای تخمریزی به آب‌های شور میروند.
• اغلب گونه‌ها از جانداران کفزی ریز تغذیه می‌کنند بعضی نیز پلانکتون‌خوارند.
• اغلب در آشیانه تخمریزی می‌کنند و جنس نر از تخم‌ها مراقبت می‌کند.
• بعضی از گونه‌ها از انگل‌های روی بدن سایر آبزیان تغذیه می‌کنند.
• تخم این ماهیان از نظر اندازه به دو فرم کوچک و بزرگ وجود دارد. در بعضی از گونه‌ها تخم‌ها کوچک و در بعضی دیگر اندازه آن بزرگ است.

 

■ پراکنش گاوماهیان در آب‌های جنوب ایران:

• جنس‌ها: در آب‌های جنوب ایران، دارای 29 جنس است:

• 1. Acentrogobius
  
• 2. Amblyeleotris
  
• 3. Amblygobius
  
• 4. Asterropteryx
  
• 5. Bathygobius
  
• 6. Bryaninops
  
• 7. Callogobius
  
• 8. Coryogalops
  
• 9. Cryptocentroides
  
• 10. Cryptocentrus
  
• 11. Eviota
  
• 12. Favonigobius
  
• 13. Fusigobius
  
• 14. Glossogobius » گاوماهی‌های زبانی
  
• 15. Gnatholepis
  
• 16. Gobiodon
  
• 17. Gobiopsis
  
• 18. Istigobius
  
• 19. Koumansetta
  
• 20. Myersina
  
• 21. Oligolepis
  
• 22. Parachaeturichthys
  
• 23. Priolepis
  
• 24. Taenioides
  
• 25. Tomiyamichthys
  
• 26. Trimma
  
• 27. Trypauchen
  
• 28. Valenciennea
  
• 29. Yongeichthys

• گونه‌های گاوماهیان ایران:
بیست و هشت جنس فوق، در آب‌های ایران در خلیج فارس و دریای عمان، دارای چهل و هشت گونه هستند.
جدول زیر فهرست گونه‌های گاوماهیان آب‌های ایرانی خلیج فارس و دریای عمان است.
◄ با کلیک روی نام هر گونه، به صفحه اختصاصی آن بروید ↓