:: ماهیان دریای خزر ایران ← خانواده گاوماهیان ← گونه گاوماهی بینی‌لوله‌ای شرقی
◄ به این ماهی در بخش ماهیان آب‌های داخلی این سایت نیز اشاره شده است.
■ سیستماتیک:
■ نام علمی گونه: Proterorhinus nasalis (DeFilippi, 1863)j
:: نام فارسی و محلی ایران: گاوماهی بینی‌لوله‌ای شرقی، گاوماهی پوزه‌‌لوله‌ای شرقی
• اسامی محلی » گاوماهی، سگ‌ماهی
:: رده‌بندی کامل ↓
← Class: Actinopterygii (رده: پرتوبالگان)
← Infraclass: Teleostei (فرو رده: پیوسته‌استخوانان)
← Order: Gobiiformes (راسته: گاوماهی‌سانان)→ منابع قدیمی‌تر: سوف‌ماهی‌سانان
← Suborder: Gobioidei (زیرراسته: گاوماهی‌واران)
← Family: Gobiidae (خانواده: گاوماهیان) (En: Gobies)
← Subfamily: Gobiinae
← Genus:Proterorhinus (جنس: گاوماهی‌های بینی‌لوله‌ای)
← Species: Proterorhinus nasalis (گونه: گاوماهی بینی‌لوله‌ای شرقی)
:: نام انگلیسی: Eastern tubenose goby
• سایر زبان‌ها: -
:: برخی از اسامی مترادفِ علمی قدیمی، یا غیرمعتبر: Gobius nasalis
:: ریشه لغوی: Proterorhinus از واژه proteros (یونانی)= قبل، پیشین + rhinos (یونانی)= بینی
■ کشورهای محل زندگی گاوماهی بینی‌لوله‌ای شرقی
• گزارش‌شده از ایران در دریای خزر و کشورهای دیگر نظیر
روسیه، قزاقستان، اوکراین، احتمالا گرجستان
■ زیستگاه‌های گزارش‌شده گاوماهی بینی‌لوله‌ای شرقی
• بومی در آب‌های ایرانی دریای خزر نزدیک سواحل، و بعضی منابع آب شیرین وابسته به آن نظیر تالاب انزلی و تالاب میانکاله.
• سایر نقاط جهان:
دریای خزر، دریای آزوف. در رود ولگا گونه‌ای مهاجم شده است.
■ ویژگی‌های زیستگاه گاوماهی بینی‌لوله‌ای شرقی
ساکن آب شیرین و لب‌شور. نزدیک بستر.
ساکن آب‌های معتدل
ساکن گستره‌ای از آب‌ها از آب‌های با جریان آرام تا آب‌های راکد.
■ مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک گاوماهی بینی‌لوله‌ای شرقی
• شکل بدن: سر، 29-31 درصد طول استاندارد | قطر چشم 16-21 درصد ارتفاع سر | شعاع‌های باله دمی 14-16 عدد | فلس‌های روی ردیف جانبی بدن 43-49 عدد | بدن دوکی‌شکل | دو باله پشتی مجموعا 1 شعاع سخت و 14-15 شعاع نرم | باله مخرجی 1 شعاع سخت و 11-16 شعاع سخت | سوراخ‌های بینی جلویی به شکل سبیلک است | طول کل بدن، 4.5 تا 3.5 برابر طول سر | طول آرواره یکی است | اندازه سر بیش از پهنای آن | فاصله بین دو چشم کمتر از قطر چشم | قلس‌های قسمت بالایی سر تا چشم نمی‌رسند. | بین دومین باله پشتی و ابتدای باله مخرجی 15 تا 17 ردیف فلس بصورت طولی وجود دارد | طول کل بدن 5.5 تا 6 برابر طول باله شکمی | رنگ بدن متمایل به قهوه‌ای و غالبا متمایل به زرد خاکستری
• اندازه: حداکثر طول استاندارد 9 سانتیمتر.
• طول عمر: 2 سال
• غذا: بی‌مهرگان کفزی» سخت‌پوستان (Gammarids, Corophiids, Cumaceans)، و تا حدی کرم‌پرتار (Nereis)
• ژنتیک: -
• ویژگی‌های رفتاری: بی‌خطر برای انسان.
• سایر توضیحات: -
■ تولیدمثل گاوماهی بینی‌لوله‌ای شرقی
اولین تخمریزی در 1 یا 2 سالگی و در ماه‌های آوریل و آگوست بصورت چندمرحله‌ای تخمریزی می‌نمایند.
نرها از تخم‌ها که در حفره‌ها جمع شده‌اند مراقبت می‌نمایند.
لارو ماهیان جوان کفزی هسند.
در دلتای رود ولگا از اوایل اردیبهشت تا مردادماه تخمریزی آن در دو نوبت صورت می‌گیرد و تخم‌ها را روی بستر می‌ریزند.
هم‌آوری مطلق نمونه‌هایی با طول 45 میلیمتر، 690 عدد تخمک است. هم‌آوری این گونه در ولگا، بین 324 تا 1045 تخمک است.
■ صید گاوماهی بینی‌لوله‌ای شرقی
-
■ ارزش‌های اقتصادی گاوماهی بینی‌لوله‌ای شرقی
به عنوان غذای ماهیان باارزش خزر، مورد اهمیت است.
■ وضعیت ذخایر گاوماهی بینی‌لوله‌ای شرقی
در سیاهه قرمز گونه‌های IUCN، دارای وضعیت "کمترین نگرانی" (LC) است.
در ایران وضعیت حفاظتی آن "اطلاعات ناکافی" (DD) است. فراوانی آن کم است.
■ بهداشت و بیماری‌های گاوماهی بینی‌لوله‌ای شرقی
-
○ تصاویر و فیلم از گاوماهی بینی‌لوله‌ای شرقی: |
